«نود اقتصادی»:پرونده مبادلات تجاری ایران با اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا " آ سه ان" با رقم 3.9 میلیارد دلار در سال 97 هم بسته شد؛ با اختلافی 500 میلیون دلاری نسبت به سال ما قبل از آن در سال 96.
میزان مبادلات تجاری ایران با 10 کشور اتحادیه اسه آن در سال 96 چیزی در حدود 4.5 میلیارد دلار بوده است.
به صورت سنتی،انتظار می‌رفت که با خروج ترامپ از برجام در اردیبهشت ماه سال قبل و افزایش تحریم‌های بین المللی در غرب، میزان مراودات تجاری ایران با اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا ، "آسه آن " میل به فزونی گذارد.
هر چند که در عمل نه تنها نشانه‌ای از افرایش حجم مبادلات تجاری ایران با اتحادیه جنوب شرق آسیا در سال 97 دیده نشد بلکه روند مبادلات تجاری ایران با 10 کشور عضو اتحادیه رو به تنزل گذارد.
اما آیا روند افت مبادلات تجاری ایران با 10 کشور عضو اتحادیه آ سه آن فقط مربوط به سال 97 است؟
برای پاسخ گفتن به این پرسش مهم چاره ای جز مراجعه به آمارهای رسمی گمرک ایران نیست.
براساس آمار گمرک ایران، در میزان مبادلات تجاری بین ایران با اتحادیه آسه آن در خلال دو دولت دهم و یازدهم تفاوت فاحشی وجود دارد.
گزارش شده است که میزان مبادلات تجاری ایران با کشورهای اتحادیه "آ سه آن" از سال 88 شمسی تا 92 حدود 16 میلیارد دلار بوده است.
رقمی که به نظر می رسد در نوع خود به شدت قابل توجه باشد.
واقعیت این است که میزان مبادلات تجاری ایران با 10 کشور اتحادیه مذکور از سال 92 میل به تنزل داشته و به مرور کمتر و کمتر شده است؛ به استثنای سال 96 که ارقام مبادلات تجاری نسبت به سال های ابتدایی دولت یازدهم افزایش قابل ملاحظه‌ای را از خود نشان می‌دهد.
برآورد می شود که سرجمع مراودات ایران با اتحادیه آ سه آن در دولت یازدهم چیزی حدود 12 میلیارد دلار بوده که با محاسبه دلار 4200 تومانی،تفاوت مبادلات تجاری ایران با کشورهای عضو این اتحادیه، در دو دولت مورد اشاره چیزی حدود 16 هزار میلیارد تومان بوده است.
جمعیت کشورهای عضو اتحادیه آ سه آن اکنون، دستکم 650 میلیون نفربوده و این اتحادیه در حال حاضر ششمین اقتصاد جهان به شمار می رود.
با وجود تعداد قابل توجهی مسلمان در میان این مقدار جمعیت اتحادیه،بی شک،کشورهای جنوب شرق آسیا یک فرصت مناسب برای افزایش مبادلات تجاری ایران با این کشورها به شمار می آید.
این احتمال به شدت تقویت شده که اجرایی شدن برجام و ایجاد گشایش کم و بیش روزنه های روابط ایران با غرب و اتحادیه اروپا بر مبادلات تجاری ایران با اعضای اتحادیه" آ سه آن" تاثیر گذار بوده است.
برای یافتن پاسخ دقیق تر در نزولی شدن مبادلات تجاری ایران با اتحادیه آ سه آن باید مشی اقتصادی دو دولت دهم و یازدهم مورد بررسی قرار گیرد.
تردیدی نیست که به دلیل رویکرد ضد غربی دولت دهم که تبلور آن درجریان هسته ای بروز پیدا کرد ایران را پس از تحریم ها و تقابل های شدید غرب وادار کرد تا نگاه عمیق تری به شرق آسیا پیدا کرده و به کشورهای جنوب شرق آسیا،بیش از پیش نزدیک شود.
این موضوع به خاطر جلوگیری از اقدامات غرب درفروش نفت وتامین منابع مالی بروز یافت.
پس از اتمام دوره دولت دهم ریاست جمهوری ،تا حدودی در سیاست خارجی دولت یازدهم که با محوریت شعار اعتدال وتعامل با غرب شکل گرفت،تیم اجرایی دولت یازدهم، زمینه آغاز گفتگو و تعامل بادولت های غربی را فراهم کرد.
در واقع،دولت یازدهم توجه چندانی به توسعه روابط خود با اعضای این اتحادیه نداشته که پیامد چنین امری هم افت شدید مبادلات تجاری ایران با اعضای ده گانه این اتحادیه بوده است.
ناگفته پیداست که اکنون و با خروج آمریکا ازبرجام و موضع انفعالی اتحادیه اروپا در قابل ایران، چرخشی دیگر در سیاست های ایران رخ خواهد داد و ایران برای تامین منافع بین المللی خود در زمینه های گوناگون از جمله اقتصادی، به سمت کشورهای جنوب شرق آسیا تمایل بیشتری نشان دهد.
موضوعی که درکل، هیچگاه نباید مورد غفلت قرار می گرفت چه در زمان اجرایی شدن برجام و چه اکنون که آمریکا ازبرجام خارج شده و اتحادیه اروپا نیز سیاست یک بام دو هوای خود را در قبال ایران به نمایش گذارده است.
فراموش نکنیم که آمریکا به شدت به دنبال متقاعد ساختن جامعه جهانی ازجمله کشورهای جنوب شرق آسیا بر علیه ایران بوده ،بنابراین ایران باید هر چه سریعتر و در چرخش مبادلات تجاری خود با اتحادیه آسه آن تعجیل کند.
