«نودِ اقتصادی»: با مشخص شدن وزرای پیشنهادی رئیس جمهور برای کابینه دوازدهم، شاید یکی از نامهایی که هیچ‌کس توقع شنیدن آن را نداشت، مسعود کرباسیان بود. رئیس کل گمرک دولت یازدهم در شرایطی طی روزهای اخیر توانست نظر نمایندگان مجلس را برای نشستن بر صندلی وزارت اقتصاد جلب کند که ششمین دهه زندگی خود را می‌گذارند و البته مدرک تحصیلی او هم هیچ تناسبی با اقتصاد ندارد!
جانشین طیب‌نیا دکترای مدیریت دارد و از معدود وزرای اقتصاد کشور است که اقتصاد نخوانده است. سابقه اجرایی او هم قرابت زیادی با موضوعات اقتصاد کلان ندارد و تنها می‌تواند به حضورش در وزارتخانه‌های بازرگانی، نفت و صنعت که با اقتصاد پیوستگی دارند دلخوش کند.
کرباسیان با نزدیک به 30 سال سابقه مدیریت اجرایی در کشور و در سن 61 سالگی در شرایطی سکان عریض و طویل‌ترین وزارتخانه کشور را بر عهده گرفته که اقتصاد کشور با مشکلات بسیار بزرگی دست به گریبان است که شاید رکود شدید اقتصادی و افزایش بی‌سابقه نرخ بیکاری از مهمترین این مشکلات باشد.
با این وجود، کارنامه رئیس کل گمرک دولت یازدهم در سالهای اخیر به ویژه در گمرک نشان می‌دهد که شاید انتخاب رئیس جمهور برای وزارت امور اقتصادی و دارایی انتخابی چندان هوشمندانه نبوده و اصطلاحا قبای اقتصاددانی مانند علی طیب‌نیا برای پیرمرد 61 ساله اصفهانی گشاد است!
بررسی عملکرد مسعود کرباسیان در چهار سال گذشته نشان می‌دهد که وزیر اقتصاد دولت دوازدهم کارنامه بسیار پر انتقادی را از خود در گمرک به جا گذاشته که این عملکرد بحث برانگیز در دوران وزارتش هم می‌تواند کار دستش دهد.
تکالیف بر زمین مانده کرباسیان برای مبارزه با قاچاق در گمرک
یکی از انتقاداتی که به عملکرد مسعود کرباسیان در 1500 روز گذشته وارد می‌شود، عملکرد او در اجرای قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز است. این قانون که در دولت قبل نوشته شد و در این دولت به مرحله اجرا درآمد، تکالیف مختلفی را برای دستگاههای اقتصادی کشور در نظر گرفته که یکی از این دستگاهها گمرک است. گمرک در یکی از مهمترین تکالیفش در اجرای قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز موظف شده که سامانه اطلاعاتی را برای شفافیت در واردات و صادرات کالا تهیه کند. اما در چهار سال گذشته نه تنها چنین سامانه‌ای ایجاد نشد، بلکه بنا به اعلام کرباسیان رئیس کل وقت گمرک حذف طرح‌های "ایران کد" و "شبنم" که نقش مهمی در شناسایی کالاهای قاچاق داشت با پیشنهاد او به نعمت‌زاده وزیر صنعت اجرایی شده است!
دولت یازدهم مدعی است که در چهار سال گذشته آمار کالاهای قاچاق را از 25 میلیارد دلار به 12 میلیارد کاهش داده است، اما با این وجود هیچ مستنداتی در این زمینه ارائه نشده است. یکی از سازمانهایی که باید مستندات کاهش آمار قاچاق را ارائه دهد، گمرک است که تاکنون هیچ مدرک دال بر صحت ادعای دولتمردان ارائه نکرده است.
آمارسازی برای واردات دولت قبل
اما داستان خوش خدمتی‌های مسعود کرباسیان به دولت روحانی در لباس ریاست گمرک به همین جا ختم نمی شود و اگر به ماههای اولیه فعالیت دولت یازدهم برگردیم، می‌بینیم که مسعود کرباسیان خیلی زودتر از اینها خودش را در دل رئیس جمهور و معاون اول روحانی جا کرده بود. بعد از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید حسن روحانی، اسحاق جهانگیری و سایر دولتمردان در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های متعددی مدعی شدند که دولتهای نهم و دهم در عرض 8 سال 700 میلیارد دلار از سرمایه‌های کشور را صرف واردات کالا کرده و هدر داده‌اند!
حتی معاون اول رئیس جمهور در جمله‌ای معروف، دولت قبل را به دلیل واردات از چین به ایجاد شغل برای کارگران چینی متهم کرد. در همان ایام بهزاد شیری یکی از معاونین وقت کرباسیان در گمرک در مصاحبه با یکی از رسانه‌ها اعلام کرد که آمار واردات دولت قبل از 425 میلیارد دلار تجاوز نمی‌کند. اما سپس با فشار شدید مقامات رده بالایی دولت رو به شد و در نهایت گمرک به دستور مسعود کرباسیان برای گفته‌های حسن روحانی و اسحاق جهانگیری درباره آمار واردات دولت قبل آمارسازی کرد و با محاسبه فرآورده‌های نفتی و آمار قاچاق آن را به عدد 700 میلیارد دلار مورد نظر رئیس جمهور و معاون اولش رساند!
حبس آمار تجارت خارجی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری!
اما مسعود کرباسیان برای پیشرفت در دولت روحانی به همین جا اکتفا نکرد و در ماههای آخر دولت یازدهم تیر آخر را هم برای ترقی در دولت تدبیر و امید شلیک کرد! او این بار در آستانه انتخابات ریاست جمهوری و در روزهایی که حسن روحانی و حامیانش مدام از مثبت شدن تراز تجاری صحبت می‌کردند و آن را در تاریخ جمهوری اسلامی بی‌نظیر می‌دانستند، آمارهای تجارت خارجی دو ماهه و سه ماهه سال 96 را که نشان دهنده منفی شدن تراز تجاری کشور بود، حبس کرد تا بعد از پیروزی رئیس دولت تدبیر و امید در انتخابات با خیال راحت آمار چهار ماهه اول را منتشر کند!
کرباسیان هفته گذشته و بعد از معرفی به عنوان وزیر پیشنهادی امور اقتصادی و دارایی وقتی که از افزایش بی‌سابقه برخی از کالاهای اساسی از جمله برنج و شکر مطلع شد، تصمیم گرفت تا برای مقایسه نکردن این آمار با آمارهای سالهای گذشته آمار تجارت خارجی ماهیانه سالهای قبل را هم از روی خروجی خود بردارد تا خوش خدمتی را در حق حسن روحانی و دولتمردان تدبیر و امید به حد نهایت خود برساند.
علاقه کرباسیان به خرید کالاهای خارجی مشابه داخل
با این وجود به نظر می‌رسد وزیر شدن مسعود کرباسیان در دولت دوازدهم تنها حامیان دولت را خوشحال نکرد و تولیدکنندگان و شرکتهای خارجی هم از این انتخاب حسن روحانی بسیار خوشحال هستند! شاید دلیل اصلی این مسئل میل شدید رئیس کل گمرک دولت یازدهم برای خرید تجهیزات و دستگاههای خارجی علی‌رغم داشتن نمونه داخلی باشد. چند هفته پیش یکی از تولید کنندگان دستگاه ایکس ری در همین زمینه از مسئولان گمرک شاکی بود و در رسانه ملی اعلام کرد که مسعود کرباسیان و مدیرانش علی‌رغم اعتباری که مجلس برای خرید کالاها و تجهیزات تولید داخل تصویب کرده بازهم دستگاه ایکس ری خارجی خریده‌اند.
با این وجود به نظر می‌رسد که مسعود کرباسیان در وزارت اقتصاد دولت دوازدهم روزهای بسیار سختی را پیش رو داشته باشد، زیرا به گواه کارشناسان در سخت‌ترین دوران اقتصادی کشور طی‌های دهه‌های گذشته قرار گرفته‌ایم و کارنامه پیرمرد 61 ساله اصفهانی هم برای هدایت وزارت اقتصاد خالی‌تر از همیشه به نظر می رسد!
