گروه اقتصادی «نسیم آنلاین»: وزارت نفت در حالی فساد عرضه دو نرخی بنزین و رشد ناچیز مصرف بنزین را دستاویزی برای حذف کارت سوخت عنوان کرده اند که کارشناسان عقیده دارند رشد مصرف بنزین در یک سال اخیر معادل رشد مصرف بنزین در 8 سال استفاده از کارت سوخت بوده است. علاوه بر این کارشناسان عرضه تک نرخی بنزین از بستر کارت سوخت را نیز برای جلوگیری از قاچاق آن تایید کرده اند.
مجلس شورای اسلامی با تصویب لایحه اصلاحیه قانون بودجه 95 به بندی رای داد که وزارت نفت آن را دستاویزی برای حذف کارت سوخت قرار داده است. در این اصلاحیه بند «ح» تبصره 14 قانون بودجه 95 مبنی بر الزام دولت به حفظ کارت سوخت و عرضه مجدد بنزین دو نرخی به درخواست وزارت نفت حذف گردید. هرچند کمیسیون انرژی در همان روزها با حذف این تبصره از قانون بودجه 95 مخالفت کرد ولی نهایتا جزئیات لایحه اصلاحیه قانون بودجه 95 که با تغییراتی به تصویب کمیسیون برنامه و بودجه مجلس رسیده بود، در صحن مجلس مطرح شد و به صورت کامل به تصویب رسید و بند «ح» تبصره 14 این قانون مطابق با دیدگاه این کمیسیون غیرتخصصی مجلس در حوزه انرژی، حذف گردید.
پیش بینی می شد که دولت با درخواست زنگنه، مبنی بر حذف کارت سوخت در عرضه بنزین موافقت کند و این کار عملیاتی شود اما این امر تاکنون محقق نشده است. کارشناسان علت اصلی حذف نشدن کارت سوخت تاکنون را نگرانی دولت برای افزایش مصرف بنزین و قاچاق این فرآورده مهم می‌دانند. مسئولان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، وزارت کشور، مرکز پژوهش های مجلس اعتقاد دارند که کارت سوخت، مهمترین و موفق ترین ابزار جلوگیری از قاچاق بنزین از سال 86 تاکنون بوده است و حذف آن رواج مجدد قاچاق به خصوص قاچاق سازمان یافته این فرآورده نفتی را به همراه خواهد داشت. زیرا همچنان تفاوت قابل توجهی بین قیمت داخلی بنزین با قیمت این فرآورده نفتی در کشورهای همسایه وجود دارد. در حال حاضر قیمت هر لیتر بنزین در کشورهای همسایه مانند ترکیه(5200 تومان)، ارمنستان(2900 تومان)، افغانستان(2650 تومان) و پاکستان(2250 تومان) تفاوت زیادی با قیمت 1000 تومانی عرضه بنزین در کشور وجود دارد و حذف نظارت بر عرضه این فراورده نفتی قطعا با افزایش قاچاق آن همراه خواهد بود.
یکی از اصلی ترین علت‌های اصرار وزارت نفت برای حذف کارت سوخت معقول شدن میزان مصرف و فسادهای احتمالی در عرضه دونرخی بنزین عنوان شده است. این در حالی است که میانگین مصرف بنزین کشور در مهرماه امسال با بیش ٧٤ میلیون و ٨٠٠ هزار لیتر نسبت به مدت مشابه ٣,٤ درصد رشد داشته است. این میزان از رشد در یک سال در مقایسه با رشد ناچیز مصرف بنزین در 8 سال اجرای طرح کارت سوخت و 2.5 برابر شدن تعداد خودروهای کشور بسیار جای تامل دارد. در مورد نگرانی وزارت نفت برای فسادهای احتمالی نیز کارشناسان پیشنهاد داده اند که وزارت نفت به جای عرضه دو نرخی بنزین، عرضه بنزین تک نرخی از بستر کارت سوخت را در دستور کار خود قرار دهد.
حال باید منتظر ماند و دید که وزارت نفت نسبت به موثرترین و ساده ترین راه برای جلوگیری از قاچاق بنزین یعنی استفاده از کارت سوخت چه موضعی را اتخاذ می‌کند؟
مسعود امیری- دکترای تبدیل انرژی دانشگاه صنعتی شریف
