بازار سهام در نخستین روز کاری خود پس از وقفه‌ای ۱۸ روزه ناشی از تنش‌های شدید ژئوپلیتیکی، با سقوطی کم‌سابقه و بحران شدید نقدشوندگی مواجه شد. شاخص کل بورس تهران با افت ۶۲٬۵۴۸ واحدی معادل ۲٫۱ درصد، به سطح ۲٬۹۲۲٬۰۰۰ واحد بازگشت. همچنین شاخص کل هم‌وزن نیز با کاهش ۱۵٬۵۹۲ واحدی به ۹۰۸٬۱۶۳ واحد رسید.در بازار امروز، فشار عرضه به حدی بود که بیش از ۹۹٪ نمادها در دامنه منفی قفل شدند.به‌بیان دیگر، طرف تقاضا عملاً از معادلات بازار حذف شد و هیچ نشانه‌ای از میل به خرید در میان فعالان بازار مشاهده نشد.
خروج سنگین پول حقیقی از بازار سرمایه
از مجموع معاملات امروز، ۲٬۲۶۶ میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شد؛ رقمی که به‌روشنی عمق بحران روانی را نشان می‌دهد.در جزئیات رفتار سرمایه‌گذاران:در خرید: ۱۳٪ معاملات توسط حقیقی‌ها و ۸۷٪ توسط حقوقی‌هادر فروش: ۷۸٪ معاملات توسط حقیقی‌ها و تنها ۲۲٪ توسط حقوقی‌ها انجام شد.نکته تأمل‌برانگیزتر آن است که ۱٬۱۴۰ میلیارد تومان خروج پول حقیقی از نمادهایی با ارزش بازار زیر ۴۰ هزار میلیارد تومان و ۱٬۱۲۷ میلیارد تومان خروج از نمادهای بزرگ‌تر ثبت شده است. این یعنی ترس از ریسک، همه‌ی سطوح بازار را فرا گرفته است؛ چه کوچک و چه بزرگ.
تحلیل بورس بر اساس مدل رفتاری معاملاتی
بر اساس تحلیل‌های موجود، بازار امروز دچار فروپاشی کامل رفتاری معاملاتی شد. کارشناسان در این زمینه معتقد هستند فشار فروش امروز نه یک اصلاح تکنیکال، بلکه واکنشی هیجانی به یک شوک سیستماتیک و نبود قطعیت در سطح کلان بود.ریشه اصلی بحران، نه در داده‌های عملیاتی شرکت‌ها، بلکه در تبخیر دارایی نامشهود بورس یعنی «اعتماد» نهفته است.بازار، دیگر با اعداد و تحلیل بنیادین تصمیم نمی‌گیرد، بلکه کاملاً بر مبنای ترس، بی‌اعتمادی و پیش‌بینی‌ناپذیری سیاسی واکنش نشان می‌دهد.همچنین خلأ حمایتی نهادهای ناظر و عدم تحقق وعده‌های تزریق نقدینگی در بازار کاملا مشهود بوده که همین موضوع آخرین سنگرهای دفاع روانی را از بین برده است.
چشم‌انداز بازار و سناریوهای پیش‌رو
با توجه به شرایط امروز، سناریوی بازگشت سریع به شرایط قبل از بحران یک گزینه با احتمال پایین خواهد بود.بازار وارد یک نرمال جدید با سطح بالاتری از ریسک شده که نباید انتظار بازگشت فوری بورس را داشت.سناریوی محتمل‌تر در کوتاه‌مدت، تثبیت نسبی با ادامه فشار فروش و تلاش تدریجی برای بازگشایی صفوف فروش در نمادهای ارزنده است.اما این چشم‌انداز خوش‌بینانه، مشروط به دو عامل کلیدی است:۱- عدم بروز تنش نظامی جدید در منطقه۲- اجرای سیاست مداخله‌ای قوی، مستمر و هدفمند از سوی نهادهای مالیتا زمان تحقق این دو پیش‌شرط، تمام متغیرهای تکنیکال و بنیادی عملاً خنثی هستند و مسیر آینده بازار تنها در گرو مدیریت توسط سازمان بورس خواهد بود.
۳ اقدام فوری برای بازسازی اعتماد به بورس
علی مومنی، کارشناس ارشد بازار سرمایه، در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس درباره وضعیت امروز بازار گفت: امروز علاوه کاهش شدید سطح اعتماد به بازار، بسیاری از نقاط تحلیلی تکنیکال و بنیادی نیز از بین رفت.این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: اگر حمایت روانی از بازار حذف شود، هیچ سقف و کف قیمتی مؤثر نمی توان برای بازار متصور شد.وی درپاسخ به پرسشی درخصوص راهکار فوری برای توقف این بحران چیست؟ افزود:سه اقدام فوری نیاز داریم. اول، اعلام رسمی برنامه حمایتی دولت با ارقام واقعی و قابل‌اجرا. دوم، تزریق فوری منابع نقد از طریق صندوق تثبیت بازار با تمرکز بر نمادهای لیدر. سوم، حمایت روانی از بازار با اظهارنظر و تضمین سیاستی توسط مقامات ارشد اقتصادی. مومنی تاکید کرد: تحلیل بنیادی در این شرایط خنثی شده است و اثربخشی ندارد. بازار به ثبات نیاز دارد. تنها پس از عبور از بحران سیستماتیک می‌توان به تحلیل بازگشت. فعلاً مدیریت بحران از هر نوع تحلیل دقیق‌تر است.
بورس نیاز به اقدام فوری دارد
آنچه امروز در بورس تهران رخ داد، فقط یک سقوط در حوزه شاخص نبود؛ بلکه بازار از نظر روانی و رفتاری با یک بحران جدی مواجه شد. سرمایه‌گذاران با وحشت از آینده‌ای مبهم، از بازار خارج شدند و در نبود حمایت واقعی و قاطع، بورس عملاً در شوک فرو رفت.اگر تدابیر سریع، قاطع و مستمر اتخاذ نشود، بازار سرمایه از موتور تأمین مالی کشور به مرکز بحران اقتصادی تبدیل خواهد شد. بازسازی اعتماد، زمان‌بر است؛ اما اگر همین امروز آغاز نشود، فردا دیگر دیر است.
فارس
