به گزارش «نود اقتصادی» وحید شقاقی، کارشناس اقتصادی گفت: در حوزه مالیات، پایه‌های مالیاتی به مراتب سهل‌الوصول‌تری از مالیات بر خانه‌های خالی وجود دارد، به بیان دیگر در اقتصاد ایران مالیات از بخش‌هایی چون عایدی سرمایه اخذ نمی‌شود و حتی دولتی‌ها هنگامی که بحث اخذ مالیات از خانه‌های خالی مطرح شد، به این مساله اشاره کردند. از قضا مسوولان دولتی درست می‌گفتند زیرا اخذ مالیات از خانه‌های خالی بدون گرفتن مالیات عایدی سرمایه کاری ناقص و کم فایده است.
او ادامه داد: از سوی دیگر مالیات بر ثروت، مجموع درآمد خانوار و پایه‌های دیگر مالیاتی وجود دارند که هنوز با وجود بیش از یک دهه بحث، هنوز جدی گرفته نشده‌اند. به عبارت ساده‌تر پایه‌های مالیاتی بکری در اقتصاد ایران وجود دارد که زیرساخت‌های آن نیز هم‌اکنون فراهم است و دولت می‌تواند با اخذ مالیات از این بخش‌ها و تکمیل تدریجی زیر ساخت دیگر بخش‌ها، به مرور پایه‌های مالیاتی خود را گسترش دهد و کاری کند که هر کس سوددهی دارد، مالیات بپردازد.این کارشناس اقتصادی با اشاره به بحث مالیات بر خانه‌های خالی ادامه داد: در یک بره‌های این بحث مطرح شد و آمارها هم از وجود دو و نیم میلیون خانه خالی که اغلب در تهران بودند خبر می‌داد.
ارزش این واحدهای مسکونی چند صد هزار میلیارد تومان است و بلوکه شدن آن در بخش مسکن نگران‌کننده بود. این در حالی است که بیشتر مالکان این واحدهای مسکونی افراد خاص و بانک‌هایی هستند که در مقطعی اقدام به سرمایه‌گذاری در این بخش کرده بودند. هواداران اخذ مالیات از خانه‌های خالی استدلال می‌کنند که بلا استفاده ماندن این حجم از سرمایه‌ها برای اقتصاد ایران زیان‌آور است و باید راهی برای به حرکت درآوردن آنها یافت. البته این حرف کاملاً درست است و دولت هم باید پیگیر این مساله باشد ولی مشکل اصلی در این بخش مربوط به شناسایی دقیق و درست این واحدهای مسکونی است.
وی گفت: این میان ممکن است هزینه شناسایی بیش از درآمدهای مالیاتی حاصله باشد و به همین دلیل من معتقدم چنین اقدامی اصلاً کار آسانی نیست. متاسفانه بخش‌های دیگری که باید مالیات‌گیری از آنها انجام شود، با وجود تصویب قوانین هم مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرند و کسی نیست که پیگیر چنین اقداماتی باشد. به هر حال کسی نمی‌تواند از مالیات گرفتن از خانه‌های خالی انتقاد کند چون کار درستی است اما به هر حال بخش‌های آسان‌تری هم وجود دارند.
خانه‌های خالی، واحدهای لوکس هستند
شقاقی در پاسخ به سوالی درباره چرایی عدم پیگیری اخذ مالیات از بخش‌های به زعم او سهل‌الوصول‌تر، پاسخ داد: دلیل آن مشخص است؛ ذی نفعان قدرتمند ان بخش‌ها و توانایی آنها در تصمیم‌گیری‌های کشور باعث می‌شود قوانین بخش‌های دیگر به صورت کامل تصویب نشوند.
مثلاً شما تصور کنید اراده‌ای برای اخذ مالیات از سود سپرده‌های بانکی وجود داشته باشد، با توجه به آخرین خبرها در سال گذشته نزدیک به ۲۵۰ هزار میلیارد تومان سود سپرده پرداخت شد که اگر دولت قصد داشت ۱۰ درصد آن را به عنوان مالیات بگیرد، به رقم ۲۵ هزار میلیارد تومان می‌رسید. حال آنکه شناسایی این بخش بسیار آسان بود و با کمک بانک‌ها به راحتی می‌شد به چنین اطلاعاتی دست یافت.
یا در بخش مالیات بر مصرف تصاعدی بنزین هم زیرساخت‌های کافی وجود دارد و دولت به راحتی می‌توانست برای خود درآمدزایی کند. به نظر من این پروژه‌ها پیش نرفت چون قدرتمندانی مخالفش بودند. در بخش مالیات بر خانه‌های خالی نیز کمبود زیرساخت‌ها مانع شده و تاکنون با وجود گذشت دو سال و نیم از اجرای آن خبری نیست.
شقاقی در رابطه با خانه‌های خالی موجود در کشور گفت: خانه‌های خالی در ایران، عمدتاً خانه‌هایی با متراژ بالا هستند که در محله‌های بالاشهر ساخته شدند و به همین دلیل هم ارزش سرمایه‌ای زیادی دارند و هم قابلیت عرضه شدن به عموم مردم را ندارد و به همین دلیل صاحبان آنها ترجیح دادند خالی باقی بماند.
به بیان دیگر حتی مالکان این واحدها نسبت به اجاره آنها نیز اقدام نمی‌کنند. بانک‌ها نیز در اواخر دهه ۸۰ شمسی وارد این بخش شدند و به تدریج تعداد خانه‌های لوکس بیش از نیاز و قدرت خرید مردم شد و سازندگان هم چون نتوانستند این واحدها را به قیمت دلخواه عرضه کنند، ترجیح دادند آنها را خالی بگذارند.او در رابطه با سوداگری در بخش مسکن توضیح داد: مالیات بر عایدی سرمایه بر مسکن می‌تواند تاثیرات بیشتری را در برابر سوداگری داشته باشد. هر چند نباید فراموش کنیم اخذ مالیات از یک بخش نباید به‌گونه‌ای باشد که سرمایه‌ها به سمت بخش‌های دیگر سرازیر شوند و اثرات منفی از خود به جای گذارند.
رضا تاروردی
