به گزارش «نود اقتصادی» احسان سلطانی تحلیلگر مسائل اقتصادی در خصوص متوقف شدن انتشار آمار تورم از سوی بانک مرکزی اظهار کرد: اگر عدم انتشار آمار توسط بانک مرکزی ادامه یابد، مصداق شدت یافتن سانسور نرم و مخفی کردن اطلاعات از مردم است. رئیس جمهوری دو بار از سند شفافیت اطلاعات رونمایی کرد اما حاصل آن یک سایت بدون محتوای سامانه دسترسی به اطلاعات آزاد بود و حالا هم با فشار بر مراجع آماری برای عددسازی و محرمانه کردن اطلاعات راهی را دارد می‌پیماید که اقتصاد ایران در اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90 آن را تجربه کرد.
وی افزود: آمار بانک مرکزی گرچه دچار کم اظهاری است اما از لحاظ تخصصی قوی‌تر از مرکز آمار و قابل استناد است. بنابراین اینکه آمار تورم آذرماه ماه را منتشر نکرده بسیار نگران کننده است و زنگ خطری برای شدت یافتن عدم شفافیت نظام آماری است. ما براساس تجربه به این نتیجه رسیدیم که بانک مرکزی از لحاظ آماری قوی‌تر و دقیق‌تر عمل می‌کند. بحث امروز هم نیست و در دهه‌های اخیر این موضوع ثابت شده است. در مقابل مرکز آمار در جمع آوری و انتشار اطلاعات دستوری عمل می‌کند و ایرادات فراوانی دارد.
سلطانی گفت: برای مثال مرکز آمار تورم شهری را ملاک قرار می‌داد اما حالا تورم روستایی و شهری را به صورت ترکیبی ملاک قرار می‌دهد. علت این اتفاق در روزهایی که کالاها و خدمات روزانه گران‌تر می‌شود چیست؟ واقعیت این است که تورم روستایی معمولا نوساناتش کمتر از شهری است و مانند ضربه گیر عمل می‌کند. کمتر به اقلام کالایی وابسته است و خدمات مورد مصرف روستائیان هم بیشتر خدمات دولتی است و کمتر درگیر شوک تورمی می‌شوند. در سبد کالایی روستائیان کالاهای وارداتی کمتر تاثیر گذار است و بخشی از نیاز ساکنان روستا را خودشان تولید می‌کنند. بنابراین ترکیب تورم روستایی و شهری به نفع پایین آمدن نرخ تورم اعلامی یکی از خطاهایی است که مرکز آمار انجام می‌دهد.
وی عنوان کرد: یکی دیگر از نکات در مورد سال پایه است. در فروردین سال 92 بعد از 10 سال، سال پایه از سال 81 به سال 90 تغییر کرد. اما سال گذشته تنها به فاصله 4 سال، مرکز آمار مجددا سال پایه را تغییر داد و سال پایه را سال 95 اعلام کرد. دقت کنید؛ زمانی که سال پایه عوض شود، چارچوب و وزن عوامل هم عوض می‌شود. در همین دوره عواملی مانند مسکن و بخش خدمات که رشد تورمی پایینی دارند، در محاسبات مرکز آمار دارای وزن بیشتری شدند.
این تحلیلگر اقتصادی بیان کرد: برای روشن شدن مسئله مثال ملموسی می زنم؛ فرض کنید در مدرسه‌ای که دانش آموزانش امثال در درس ریاضی و فیزیک نمره خوبی کسب نکردند، مدیر مدرسه برای نشان دادن موفقیت وزین فیزیک را پایین می‌آورد و وزن درس اخلاق را بالا می برد. با همین منطق مرکز آمار هم با تغییر ضرایب محاسبه نرخ تورم را کمتر نشان می‌دهد. مسئله دیگر سهم اجاره برآوردی است که مرکز آمار سهم آن را 31 درصد افزایش داده است. خود این پارامتر روی کم نشان دادن تورم تاثیر می‌گذارد. مثلا در آبان نرخ تورم نقطه به نقطه آب، برق و گاز را 3.3 درصد اعلام کرده اما اصلا این امکان وجود ندارد و با توجه به واقعیت موجود این نرخ حداقل 10 درصد است.
سلطانی خاطرنشان کرد: تجربه شوکهای ارزی این دو دهه نشان می‌دهد آثار تورمی افزایش نرخ ارز ابتدا بر تولید کننده صنعتی فشار می‌آورد، بعد از مسیر کالاهای وارداتی و هم تولید داخلی به قیمت کالاها منتقل می‌شود. وقتی موج افزایش قیمت کالاها به حرکت در می‌آید، چون دستمزدها ثابت است، در قیمت خدمات کمتر تاثیر می‌گذارد. اما بعد از گذر یک وقفه کوتاه مدت نرخ تورم خدمات نیز افزایش می‌یابد. بنابراین طبق تجربه شوک ارزی اقتصاد ایران، تا سال 1400 ما همچنان درگیر تورمهای بالا خواهیم بود. مردم با پوست و استخوان این گرانی‌ها را درک می‌کنند و اصلا نرخ‌های اعلامی را قبول نمی‌کنند و دستکاری و سانسور آمار دقیق تورم فقط مصرفش برای داخل دولت است تا به مجموعه حاکمیت و بخشی از طرفداران ثابت کند که درست عمل می‌کند.
سلطانی تاکید کرد: دست کاری‌ها و تحریف‌های آماری، مسابقه برای تولید آمار پیشرفتها، عدم انتشار به موقع اطلاعات، انتشار گزینشی آمارها و توقف یا عدم انتشار اطلاعات از رویه معمول و متداول بعشی از دستگاههای دولتی و حتی عمومی شده است. اجتناب از انتشار اطلاعات صحیح، درست و به موقع مانع از تصمیم‌گیری‌های علمی و کارشناسی، برخورد با ریسک‌های آتی و برنامه ریزی درست شده و می‌شود و آینده کشور را سخت به خطر می‌اندازد. اطلاع رسانی دولت و ارائه آمار دستگاهها به هیچ عنوان در برگیرنده تصاویر گوناگون از مقامات در ژستها و موقعیتهای مختلف و گزارشهای پر از تمجید و تفاخر نیست. با توجه به تاکید رئیس جمهور و حق قانونی و شهروندی به عنوان یک شهروند از ایشان درخواست می‌شود با وضعیت نا به سامان و نامطلوب انتشار اطلاعات کشور از از طرف وزارتخانه‌ها و دستگاههای ذی ربط به صورت ناقص منفصل و قطره چکانی و پر ابهام و ایراد مقابله شود.
