محمد طبیبیان اقتصاددان و رئیس سابق موسسه عالی بانکداری در گفتگوی تفصیلی با «نود اقتصادی» در پاسخ به این سوال که چرا در جلسه اقتصاددانان با رئیس جمهور حضور نداشته است اظهار کرد: من به جلسه دیدار اقتصاددانان با رئیس جمهور نرفتم، چون کمر درد داشتم. شاید اگر حالم هم خوب بود نمی‌رفتم، چون انگیزه‌ای برای رفتن به این جلسه نداشته و حرفی هم برای گفتن ندارم.
وی افزود: 24 سال است که من کاری با هیچ دولتی نداشتم. من مشغول کارهای پژوهشی و آکادمیک بودم تا زمانی که بازنشسته شدم. بعد از بازنشستگی در داخل کشور درس هم ندادم.
نوبخت نمی‌تواند در شرایط سخت برای اقتصاد کشور برنامه ریزی کند
این اقتصاددان با اشاره وضعیت تیم اقتصادی دولت نیز به «نود اقتصادی» گفت: وضعیت دولت مانند اتوبوسی است که راننده ضعیفی آن را می‌راند. من شخصا به آقای نوبخت علاقه و نسبت به ایشان دوستی و مودت دارم، ولی ایشان مرد این میدان نبود. ایشان نمی‌توانند در شرایط سخت برای کشور برنامه ریزی کنند.
طبیبیان بیان کرد: آقای سیف به عنوان رئیس کل بانک مرکزی انتخاب شد که یک بانکدار با تجربه خصوصی بود، یعنی یک بانکدار تجاری بود. او اصطلاحا یک "سنترال بنکر" نبود. آقای طیب‌نیا را هم سالهاست می‌شناسم و خیلی هم به ایشان علاقه دارم و آشنایی ما سابقه طولانی دارد. آقای طیب‌نیا از نوبخت و سیف بهتر بود ولی برش و جرات سکانداری اقتصادی دولت را نداشت.
وی خاطرنشان کرد: آقای طیب‌نیا فردی است که از وقتی دیپلم و یا لیسانس داشته در کار اداری مشغول بوده و به تدریج فوق لیسانس و دکترا هم گرفته است. آقای روحانی با این افراد نمی‌توانست موفق باشد. اقتصاد کشور کسی را می‌خواست که اهل چالش باشد و با منافع مختلف در بیفتد و در جهت منافع عمومی قدم بردارد. این افراد این گونه نبودند.
اگر جای مسعود نیلی بودم همان سال اول از دولت می‌رفتم
این اقتصاددان در پاسخ به این سوال که امثال دکتر نیلی چه نقشی در تیم اقتصادی دولت دارند به «نود اقتصادی» گفت: من اگر جای دکتر نیلی بودم همان سال اول که می دیدم مسیر در حال حرکت به این سمت و سوهاست از کار کنار می رفتم، ولی دکتر نیلی فردی است که همیشه سعی کرده کمک کند. چه زمان آقای موسوی، چه زمان آقای هاشمی، چه زمان آقای خاتمی و چه اکنون در زمان آقای روحانی. فقط در زمان آقای احمدی نژاد ایشان جلو نیامد. ایشان فردی حلیم و صبور است و زود مثل من کنار نمی کشد. ایشان یک اخلاقی هم که دارد این است که همیشه می‌گوید اگر من بتوانم دو درصد هم مفید باشم، بهتر از صفر است. همیشه هم هرچه در توان داشته گذاشته است.
طبیبیان در ارزیابی خود از جلسه اقتصاددانان با رئیس جمهور نیز بیان کرد: خوب است که دولتمردان در زمینه‌های مختلف مشورت کنند و نظرات متفاوت را بشنوند، اما به شرطی که یک ذره از آن را هم گوش کنند! نباید فقط عده‌ای دعوت شوند تا برای مسئولین سخنرانی کنند. اگر قرار باشد همان حرفهایی که در رسانه‌ها زده می‌شود، در این جلسات هم تکرار شود، فایده‌ای ندارند.
امثال فرشاد مومنی و حسین راغفر قبلا چپی بودند
وی درباره اقتصاددانان نهادگرایی مانند فرشاد مومنی، حسین راغفر و عباس شاکری که به جلسه با رئیس جمهور نیامدند نیز گفت: این آقایان قبلا چپی بودند و خودشان هم بحثی روی این نداشتند. بعد از سقوط و بی آبرو شدن نظام شوروی اسم خودشان را گذاشتند نهادگرا. اما هیچ قرابت فکری و آموزشی با نهادگراهای مشهور ندارند. ما دو مکتب نهادگرایی در دنیا داریم که یک مکتب مربوط به مکتب قدیم نهادگرایی است و اندیشمندانی مانند وبلن و میشل داشت. مکتب جدیدتری بعد آن آمد که داگلاس نورث از پایه گذاران آن بود. اما این افرادی که امروز در کشور به نهادگرایی مشهورند هیچ حرف مشخصی ندارند و نزدیک به هیچ کدام از جریان مشهور نهادگرایی در دنیا نیستند. این تحلیل نظری این افراد است.
این اقتصاددان تصریح کرد: اما برای تحلیل عملی این افراد بعد از این همه سر و صدا تنها دو نامه از آنها موجود است که آقایان راغفر و مومنی از تهیه کنندگان اصلی آن هستند و این نامه موسوم به نامه 30 نفر اقتصاددان است. لازم نیست با عینک اقتصادی به این نامه ها نگاه کنید. شما کافی است این نامه ها را فقط از دید شعور عرفی بخوانید تا ببیند چه حرف نامشخصی از سوی آنها زده شده است. اصطلاحا ضرب المثلی هست که می‌گوید کوه غرید و لرزید و موش زایید. نامه این آقایان مصداق همین ضرب المثل است.
طبیبیان با انتقاد از نامه اقتصاددانان نهادگرا به رئیس جمهور گفت: این افراد در نامه خود نوشته‌اند که قیمتها به مقدار سال 96 برگردد. سوال من اینجاست که مگر کسی برای بازگرداندن قیمتها منتظر دستور کسی است؟ مگر می‌شود قیمتها را بازگرداند. مسئولین هم حتی سواد اقتصادی نداشته باشند، براساس فهم عرفی خود می‌فهمند این افراد حرفی برای گفتن ندارند.
وی خاطرنشان کرد: آقای مومنی 30 سال است که نان انتقاد از سیاستهای تعدیل اقتصادی را می‌خورد. یکی نیست از ایشان بپرسد آقای محترم! این سیاستها مربوط به 27 سال قبل بوده، شما در این مدت چه کردید؟ جالب است تنها دولتی که بعد از انقلاب موفق عمل کرده از نظر اقتصادی دولت اول آقای هاشمی بوده است.
دولت اول آقای هاشمی موفقترین دولت بعد از انقلاب است
این اقتصاددان با تمجید از دولت مرحوم هاشمی رفسنجانی گفت: هرچه زیر بنا و زمینه اقتصادی در حال حاضر موجود است مربوط به آن دوران می‌شود. اینترنت، موبایل، برخی از بزرگراهها، بهبود خط آهن و کارخانه ها و هرچه ما عملا داریم و به آنها متکی هستیم و از آنها استفاده می‌کنیم مربوط به زمان آقای هاشمی است. بعد آن، مقداری هم کار در زمان آقای خاتمی انجام گرفت و بعد هم دیگر کار اساسی انجام نگرفت. آن وقت شما می‌بینید که این آقایان هنوز از زمان آقای هاشمی انتقاد می‌کنند!
طبیبیان به عملکرد اقتصادی دولت دوران دفاع مقدس اشاره و اظهار کرد: زمان آقای موسوی هم که من خودم در سازمان برنامه و بودجه بودم. چارچوب بودجه‌های زمان ایشان را من نوشتم. ما با این که با سیاستهای اقتصادی دولت آقای موسوی موافق نبودیم به آنها کمک می‌کردیم، چون ایشان دلسوز بود و فساد هم نداشت. ولی کار اساسی انجام نشد، چون آن زمان جنگ بود.
وی با ارائه توضیحاتی در مورد اقتصاد لیبرالی تصریح کرد: شما به ما می‌گویید لیبرال، ولی ما خودمان این تقسیمات را قبول نداریم. ما طرفدار اقتصاد علمی هستیم. هرکسی می‌خواهد ما را نقد کند بگوید که این چیزی که ما می‌گوییم خلاف علم اقتصاد است یا نه؟ در این صورت ما به او ثابت می‌کنیم که حرف علمی می‌زنیم. واژه لیبرال را برای اقتصاد به کار نمی‌برند. ما در متون اقتصادی چیزی به نام لیبرال برای اقتصاد نداریم. این واژه در مباحث سیاسی و یا political economy کاربرد دارد. به عنوان مثال در امریکا به چپها می‌گویند لیبرال و در اروپا به راستها این صفت را اطلاق می‌کنند. الان در کشور ما مشخص نیست به چه چیزی لیبرال می‌گویند.
موفقترین اقتصادهای جهان سنت اقتصاد لیبرالی را اجرا کردند
این اقتصاددان افزود: تنها تجربه موفق پیشرفت اقتصادی در جهان اقتصادهایی هستند که مشهورند که در سنت اقتصاد لیبرالی بودند. شما در هر کشور موفقی مانند، آلمان، فرانسه، انگلستان، آمریکا، ژاپن، کره و استرالیا که بروید این مسئله را مشاهده خواهید کرد. این یعنی آزادی فردی در فعالیت اقتصادی و وجود بازارها، یا رقابت.
طبیبیان درباره مخالفان اقتصاد لیبرالی گفت: هرکسی با این سیستم مخالف است در واقع مخالف پیشرفت است. افرادی که با این سیستم مخالفند بیایند و نشان دهند که برای منافع کشور مخالف این سیستمند. کسی به دنبال پیشرفت اقتصادی است چاره‌ای ندارد جز این که در این سیستم کار کند، که آزادی اقتصادی مردم معمولی و رعایت حقوق اقتصادی مردم معمولی و بازارها را قبول داشته باشد.
بیکار نیستم که با امثال مومنی و راغفر مناظره کنم
وی در پاسخ به این سوال که حاضر است با اقتصاددانان نهادگرا مانند فرشاد مومنی و حسین راغفر مناظره کند یا خیر به «نود اقتصادی» گفت: من بیکار نیستم که با این افراد مناظره کنم. من کاری به این دو فرد خاص ندارم، ولی عده‌ای هستند که اصطلاحا هوچی‌اند. من نمی‌خواهم هوچی‌گری کنم، من می‌خواهم حرف منطقی برنم.
این اقتصاددان خاطرنشان کرد: هرکس می‌خواهد بپذیرد و یا نپذیرد برای ما فرقی ندارد. ما به عقلانیت تعهد داریم. ممکن است اشتباه کنیم ولی چون به عقلانیت تعهد داریم، اشتباهمان را می‌پذیریم. فرق ما با بقیه در این است. ما نه مقام می‌خواهیم، نه به دنبال پولیم و نه به دنبال باج و رانتیم. از کسی هم نمی‌ترسیم. تا آنجایی که پای عقلانیت هست می‌ایستیم. این آقایان تا وقتی حرف منطقی نزنند و پرت و پلا بگویند و حرفهای پوپولیستی بزنند، موضوعی برای مناظره نداریم.
