گروه اقتصادی «نسیم آنلاین»: همانطور که پیش بینی می شد اظهارات عباس علی آبادی، مدیرعامل شرکت مپنا در همایش «توانمندی های صنعت نیروگاهی؛ فرصت ها و چالش ها» در دانشگاه تهران درباره عدم نیاز صنعت برق کشور به جذب سرمایه گذاری خارجی و انتقادات مهم و البته ظریف از قرارداد وزارت نیرو با شرکت ترکیه ای یونیت اینترنشنال با واکنش نسبتا تند مدیران ارشد این وزارتخانه همراه شد. قراردادی 3 میلیارد دلاری برای احداث 5 هزار مگاوات نیروگاه با شرکتی که سابقه چندانی در صنعت نیروگاهی در سطح جهان ندارد و بسیاری از فعالین صنعت برق و کارشناسان از مخالفین جدی آن هستند. حمید چیت‌چیان، وزیر نیرو در حاشیه شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی صنعت برق در تاریخ 15 آبان ماه و در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه مدیرعامل یکی از شرکت های بزرگ سازنده نیروگاه در ایران اعلام کرده است که ما نیازمند سرمایه‌گذار خارجی در ایران نیستیم بلکه ما نگران بازگشت سرمایه هستیم، گفت: «اگر اینگونه است، چرا در  10 سال گذشته 37 هزار مگاوات از سوی وزارت نیرو به بخش خصوصی مجوز و پروانه داده شده است که نیروگاه احداث کند، تنها در این مدت 11 هزار مگاوات نیروگاه احداث شده است؟ علت عمده عقب‌ماندگی در ساخت نیروگاه از سوی بخش خصوصی این بوده است که امکان تأمین سرمایه و منابع مالی در داخل کشور میسر نبوده است. حال آن فردی که این ادعا را دارد، باید پاسخگو این سؤال باشد که پس چرا قراردادهایی که با بخش خصوصی برای احداث بخش بخار نیروگاه‌های گازی بسته شده است و برای کشور بسیار ضروری است، برای امضای قرارداد مراجعه نمی‌کند؟ جواب این است که محدودیت مالی باعث این کار شده است».
البته این ادعای عجیب وزیر نیرو (معطلی احداث چند هزار مگاوات نیروگاه از طرف مپنا)، به سرعت توسط مدیرعامل شرکت مپنا تکذیب شد اما علی آبادی در همایش دانشگاه تهران درباره جذب سرمایه گذاری خارجی در صنعت برق و قرارداد وزارت نیرو با شرکت ترکیه ای یونیت اینترنشنال برای احداث 5 هزار مگاوات نیروگاه چه گفته بود که اینقدر برای چیت چیان و همکارانش در این وزارتخانه اینقدر گران تمام شد که شخص وزیر نیرو تلاش کرد با طرح چند سوال، پاسخ آن را بدهد واقعیت این است که مدیرعامل شرکت مپنا در همایش دانشگاه تهران که سه شنبه هفته گذشته (11 آبان ماه) با حضور علیرضا کلاهی، رئیس سندیکای صنعت برق و کامران خاتمی، کارشناس سرمایه گذاری در نیروگاههای مستقل برگزار شد، تلاش بسیاری کرد که درباره قرارداد جنجالی وزارت نیرو با شرکت یونیت اینترنشنال سکوت کند و حتی نقش نماینده غایب این وزارتخانه در این همایش دانشگاهی را ایفا کند و جو جلسه را به نفع وزارت نیرو تعدیل نماید (هوشنگ فلاحتیان، معاون برق و انرژی وزارت نیرو به رغم هماهنگی های قبلی در این همایش حضور نیافت). با این وجود، علی آبادی که اخیرا بخش اعظم سهام شرکتش از آستان قدس رضوی به وزارت نیرو برگشته است و طبیعتا در زمینه انتقاد از این وزارتخانه به شدت محتاطانه عمل می کند، نتوانست در مقابل سوالات دانشجویان در این همایش درباره قرارداد یونیت به صورت کلی ساکت بماند و هم انتقاداتی مهم و البته ظریفی درباره این قرارداد مطرح کرد و هم نکات قابل تاملی درباره سیاست وزارت نیرو مبنی بر جذب سرمایه گذاری خارجی در صنعت برق و اقتصاد بیمار این صنعت بیان نمود.
هزینه های گزاف افزایش ظرفیت نیروگاهی کشور با جذب سرمایه گذاری خارجی
در ادامه نگاهی میاندازیم به برخی از نکات مهم بیان شده توسط عباس علی آبادی، مدیرعامل شرکت مپنا در همایش «توانمندی های صنعت نیروگاهی؛ فرصت ها و چالش ها» در دانشگاه تهران:
- صنعت برق ما در وضعیت بی نظیری است. ما از لحاظ فناوری در موقعیت ممتازی قرار داریم... همین صنعت (صنعت برق) رو با این بازار محدود می خواهیم در اختیار دیگران {خارجی ها} قرار بدهیم این حتما ظلم وستم بزرگی به خانواده این صنعت خواهد بود. قطعا مسئولان برق کشور همچین اراده ای ندارند. من تردیدی ندارم. نگرانی آنها بابت تامین برق کشور است و این نگرانی باعث شده که آنها به فکر جذب سرمایه گذاری خارجی باشند.
- به نظر من راه حل های بهتری نسبت به پذیرش سرمایه گذاری خارجی وجود دارد. به نظر من اساسا تامین سرمایه مشکل نیست. بنده به عنوان کسی که احجام زیادی سرمایه را در بخش های مختلف از جمله برق تأمین کرده ام، دارم ادعا می کنم که مطلقاً مشکلی در تامین سرمایه وجود ندارد، آنچه که موجب نگرانی است، بازگشت سرمایه است. در اقتصاد فعلی صنعت برق ما، بازگشت سرمایه مشکل اصلی است به دلیل اینکه ما قیمت تمام شده را برای فروشنده در نظر نمی گیریم.
- به نظر من، مهمترین مسئله و چالش صنعت برق، چالش اقتصاد برق است که باید برای آن فکر اساسی کرد و قطعا ما مشکلی در تکنولوژی و مشکلی حتی تامین سرمایه برای تامین این نیاز جدی کشور نداریم.
- مپنا می تواند سالانه 8 هزار مگاوات نیروگاه بسازد...حدود 400 شرکت داخلی، مپنا را در انجام وظایفش در صنعت برق، پشتیبانی می کند. این صنعت بزرگ و پیچیده به طور کامل آمادگی دارد که نیاز کشور بلکه منطقه را تامین کند. ما در حال حاضر، در حال احداث 5 هزار مگاوات نیروگاه در خارج از کشور هستیم که فقط 3500 آن در کشور عراق است و اخیرا دو واحد گازی آن را سنکرون کردیم. ما در کشورهایی مانند پاکستان، اندونزی، سوریه و عمان نیز در حال ساخت نیروگاه هستیم. ما بیش از آن اندازه ایی که در داخل کشور سرگرم تامین سرمایه و احداث نیروگاه هستیم، در خارج از کشور این کار را انجام می دهیم. همین تامین سرمایه برای احداث نیروگاه 2.5 میلیارد دلاری در کشور عراق الان توسط مپنا در حال انجام است. در داخل کشور نیز نزدیک به 10 هزار مگاوات با سرمایه خودمان نیروگاه ساختیم. همین الان نزدیک به 5 هزار مگاوات با سرمایه خودمان برای اجرای بخش بخار و سیکل ترکیبی در دست احداث داریم. علاوه بر این،  5 هزار مگاوات پیشنهاد تامین سرمایه و احداث توربین های کلاس F برای وزارت نیرو داریم.  
- ما در صنعت برق مطلقا نه مشکل فناوری داریم و نه مشکل سرمایه. مشکل اصلی، اقتصاد برق و تضمین بازپرداخت این سرمایه گذاری های انجام شده است؛ شاید یکی از نگرانی ها برای پذیرش سرمایه خارجی این است و اینکه سرمایه گذاران خارجی تاکید بر دریافت تضمین حاکمیتی دارند، شاید به همین دلیل است که می خواهند خودشان را از این بابت در منطقه امن قرار بدهند. الان ما از محل سرمایه گذاری های انجام دادیم نتوانسته ایم بازپرداخت سرمایه خود را دریافت کنیم و مشکل این قضیه هم وزارت نیرو نیست بلکه مشکلش اقتصادی هست که برای برق نوشته شده و غلط است و اشکال دارد و همه می دانند که اشکال دارد ولی همه امیدوارند به تدریج این قضیه حل شود. اما این حل تدریجی راه حل خیلی روشن و شفافی نیست. ضمن اینکه انبوه مطالبات ناشی از تولید برق در همین دوره تدریج معلوم نیست چگونه می خواهد حل شود و توی این فاصله چه اتفاقی می خواد بیفتد. الان شده اوراق مشارکت، دادن اوراق صکوک و اوراق خزانه. اینها راه حل هایی هست که صرفا مشکلات را به عقب می اندازد و اینها مشکلات را به طور اساسی حل نمی کند.
- من خیلی مطلع نیستم که آن قرارداد (قرارداد وزارت نیرو با شرکت یونیت اینترنشنال) چقدر جلو رفته است، چون الان خود همان شرکت یونیت در حال مذاکره با ما هم هست که ببیند چگونه از محل ما می تواند تأمین سرمایه و تأمین تجهیزات کند. در واقع اینگونه نیست که الان شرکت یونیت پول بزرگی توی جیبش هست و می خواهد برود در سطح جهانی تأمین تجهیزات کند  بلکه این شرکت الان مذاکره می کند تا ببیند کدام شرکت حاضر هست به این شرکت وام بدهد و کدام شرکت حاضر هست برای او تأمین تجهیزات کند .
- مشکل اقتصاد برق موجب شده است که دخل و خرج وزارت نیرو با همدیگر جور درنیاید، لذا سرمایه گذارانی که سرمایه گذاری کرده اند نمی توانند پول برق خودشان را بگیرند؛ در نتیجه کسی علاقمند نیست بیاید تأمین سرمایه کند. اما چرا یک خارجی حاضر هست بیاید چون  تضمین حاکمیتی می گیرد. اون می گوید من کاری ندارم شما پول برق را از مردم می گیری یا نه بلکه تو مکلف هستی از هر محل که درآمد داری، پول منو پس بدهی. یعنی اگر فرض کنیم الان یک سرمایه گذار خارجی بخواهد بیاید با قراردادی مشابه این (قرارداد یونیت) بخواهد مشابه این کار را انجام دهد و 5 هزار مگاوات نیروگاه احداث کند باید سالانه 40 میلیارد کیلووات ساعت برق تولید کند و بفروشد و هر کیلووات هم 90 یا 100 تومان. در نتیجه، سالی چهار هزار میلیارد تومان می شود. این در حالی است که در بهترین وضعیت، کل در آمد برق کشور برای 75 هزار مگاوات نیروگاه، از اول سال تا حالا 8 هزار میلیارد تومان بوده است. حالا ما فقط برای 5 هزار مگاوات نیروگاه باید 4 هزار میلیارد تومان پول بدهیم. آیا اصلا چنین پولی دارید که بدهید؟
- چرا این سوال را مطرح نمی کنید که صنعتی که تا حالا بالغ بر 80 میلیارد دلار در آن سرمایه گذاری شده است (صنعت برق) باید به کشور سالی 10 میلیارد دلار سود بدهد، برای چه باید دوباره پول تزریق کنیم؟ خودش باید خودش را اداره کند، چرا نمیتواند خودش، خودش را اداره کند؟  یک جایی اینجا اشکال دارد. البته این موضوع از طرف مسئولان وزارت نیرو مکرر گفته شده است و در همه ادوار گذشته، همه وزرای قبلی و وزیر فعلی مرتب این موضوع را گفته اند، ولی در هر حال دغدغه خاموشی تابستان و نگرانی آن مطرح است. بنابراین هر کسی حاضر هست نیروگاه بسازد خیلی هم خوب، بهش بگیم بساز و بعدش هم که من قرار نیست پولش را بدهم، یکی دیگر میدهد. اما اگر این تضمین حاکمیتی باشد، خطرناک میشود، چون همه ما متعهد به پرداخت هستیم .
- من اصلا علاقه ای ندارم درباره قرارداد یونیت صحبت کنم ولی من یک جمله ای گفتم، کتبی هم گفتم. نه {تنها} مپنا، بلکه ده‌ها سرمایه گذار داخلی وجود دارد که در صورت تضمین بازگشت سرمایه اش، بیاید در صنعت برق ایران سرمایه گذاری کند. اصلا مسابقه است و آنها که می خواهد سرمایه گذاری کنند در وزارت نیرو صف کشیده اند. اشکال کار اینجاست که همه نگران هستند که اگر سرمایه گذاری کردند، کسی پول آنها را پس می دهد و من مفصل درباره این موضوع صحبت کردم. بله، مپنا حاضر است.