به گزارش خبرنگار «نسیم آنلاین»، اگر بخواهیم به دلایل توسعه ای طرح‌های پرورش ماهی در قفس بپردازیم، باید همان مسیری را طی کنیم که در چرایی توسعۀ کشتهای گلخانه‌ای به آن پرداخته شد: کمبود منابع آبی و ضرورت بهره‌وری بیشتر از منابع ثابت؛ چرا که در اینگونه طرح‌ها همه چیز را تحت کنترل قرار می‌دهند تا بیشترین نتیجه از داده‌های ثابت حاصل شود. بانک کشاورزی نیز زیر موضوع کشتهای گلخانه‌ای و تاکید دولت تدبیر و امید، حمایت از پرورش ماهی در قفس را در اولویت قرار داده و هم از منابع داخلی و هم از محل منابع صندوق توسعۀ ملی، تسهیلات متعددی را به طرح‌های پرورش ماهی در قفس پرداخت میکند.
پرورش در قفس یکی از روش‌های متداول در پرورش ماهی بوده که در سال‌های اخیر با توجه به مزایای خاص خود، مورد توجه بیشتر کشورهای دنیا واقع شده است.
پرورش در قفس سامانه‌ای است که ماهی، محصور در یک قفس در منابع آبی پرورش داده شده و در این روش ماهی درون یک قفس قرار گرفته و آب به‌صورت آزاد بین منبع آبی و قفس در جریان است.
از منشاء پیدایش این شیوۀ پرورشی اطلاع دقیقی در دست نیست اما به نظر می‌رسد تولید ماهی در قفس‌های ثابت از آسیای جنوب‌شرقی شروع شده و از اواخر قرن هجدهم به بعد توسعه یافته است.
قفس‌های اولیه از جنس چوب یا بامبو ساخته می‌شد و ماهیان پرورشی از ضایعات غذایی و ماهیان ریز تغذیه می کردند.
عواملی از قبیل افزایش مصرف آبزیان بین عامۀ مردم و کاهش ذخایر طبیعی برخی از گونه‌ها،کاهش درآمدها و ارزش اقتصادی و افزایش هزینه‌های تولید دراستخرهای خاکی و داشتن دانش کافی در ایجاد شرایط مصنوعی، برای پرورش بسیاری از گونههای با ارزش تجاری موجب شده تا پرورشدهندگان شیوه‌های سنتی را احیا کرده و به تولید در دل منابع آبی طبیعی به‌صورت پرورش ماهی در قفس روی آورند.
یکی از محاسن برجستة قفس این بوده که به آن دسته از افراد علاقه‌مند به آبزی‌پروری که از خود زمینی ندارند کمک میکند از منابع آب موجود برای تولید استفاده کنند.
این موضوع می‌تواند از نظر سرمایه‌گذاری روی مهارت‌های عملی و افزایش درآمد ماهی‌گیران در مناطقی که صید رو به کاهش است، اهمیت ویژه‌ای بدهد.
در این نوع از پرورش ماهی، از قفس‌هایی با اشکال و جنس‌های مختلف بنا به شرایط محیطی و منطقه‌ای و گونههای مدنظر استفاده می‌شود.
تجارب جهانی پرورش ماهی در قفس دریایی
پرورش ماهی در قفس یکی از تکنیک‌های جدید پرورش ماهی در جهان است که در طول 30سال گذشته به‌صورت گسترده‌ای مورد استفاده قرار گرفته است؛نروژ، اسکاتلند و ایرلند بزرگترین پرورشدهندگان ماهی در قفس دریایی منطقۀ شمال اروپا به شمار می روند.
کشور‌هایی چون فنلاند،ایسلند، سوئد و دانمارک نیز صنایع پرورش ماهی درقفس دارند.
بیشتر تولیدات آبزی‌پروری این مناطق بوسیلۀ فناوری پرورش در قفس درآب‌های شور تولید می‌شود.
حجم پرورش ماهی قزل‌آلای آتلانتیک در قفس دریایی درمناطق شمال اروپا 800 هزار تن برآورد شده که انتظار می‌رود روند تولید این ماهی در سال‌های آینده نیز افزایش یابد.
اولین تلاش‌ها برای پرورش ماهی در قفس در کشور نروژ و در دهۀ 1950 انجام شد.
بعد ازآن دردهه 1970 به کشورهای اسکاتلند و ایرلند نیز گسترش یافت.
کشور نروژ به‌عنوان بزرگترین تولیدکنندۀ ماهی به روش قفس دریایی در اروپاست که کشورهای اسکاتلند و ایرلند نیز در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
اولین گونۀ ماهی پرورش یافته به روش نگهداری در قفس دریایی درمناطق شمالی اروپا، گونۀ قزل‌آلای رنگین‌کمان بود؛ ولی در 15سال اخیر پرورش سایر گونههای ماهی نیز رواج یافته و به‌سرعت در حال گسترش است.
نمودار زیر روند پرورش گونههای مختلف ماهی در قفس در اروپا را نشان می‌دهد.
نروژ با داشتن شرایط اقلیمی خاص مانند نوار بلند ساحلی، رودخانه‌‌های متعدد منتهی به اقیانوس و جریان آب گرم، مزیت‌‌های ویژه‌ای برای تولید ماهی دارد.
این کشور در حال تبدیل شدن به اصلی‌ترین تولیدکنندۀ ماهی قزل‌آلا در جهان است.
مزایای پرورش ماهی در قفس
پر واضح است که پرورش ماهی در قفس دارای مزیته ای جدی بوده که از جمله آنها می توان به مواردی چون کاهش نیاز مالی در سرمایه‌گذاری اولیه و هزینه‌های تولید، بهره‌برداری مناسب از منابع آب‌های طبیعی، اعم از شور و شیرین ،تولید گوشت باکیفیت و طعم مشابه آب‌های طبیعی، بی‌نیازی به تامین آب لازم و مناسب برای پرورش گونۀ مورد نظر، تولید مناسب در مقایسه با سیستم‌های پرورشی دیگر،امکان استفادۀ چندمنظوره از منابع آبی وامکان پرورش گونههای متنوع است.
پرورش ماهی در قفس به‌عنوان یکی از طرح‌های مورد حمایت بانک کشاورزی می‌تواند 200هزار فرصت شغلی ایجاد کند.
ارسلان قاسمی، مدیرعامل اتحادیۀ تکثیر و پرورش آبزیان کشور گفته است: در ایران سالانه چیزی در حدود 700 تا 900 تن تولیدات محصول آبزی صورت می گیرد که در مقام قیاس یکی از کشورهای اسکاندیناوی با داشتن تنها 300کیلومتر ساحل دریایی، تولیدی برابر با 2هزار و 400تن (معادل سه برابر تولید ایران) در سال است که این خود بیانگر وجود پتانسیل عظیم سرمایه‌گذاری در حوزۀ آبزیان است.
از این‌رو بانک کشاورزی وظیفۀ خطیری برعهده دارد و با مدیریت صحیح منابع مالی و ایجاد شرایط مناسب برای استفاده‌کنندگان از این تسهیلات می‌تواند در توسعۀ این بخش موثر باشد.
از قرار معلوم،برای پرداخت تسهیلات به طرح‌های پرورش ماهی در قفس هیچ محدودیتی وجود نداشته و در برنامۀ ششم توسعۀ تولید ماهی در قفس به 200 هزار تن خواهد رسید.
وزیر جهاد کشاورزی تاکید کرده که دربارۀ طرح‌های توسعۀ پرورش ماهی در قفس همکاری بسیار نزدیکی بین کارشناسان جهاد و بانک کشاورزی وجود داشته و بهره‌برداران به‌راحتی منابع مالی مورد نیاز توسعۀ طرح را دریافت می‌کنند.
هم‌اکنون سالانه 300 تا 320 هزار تن آبزی در کشور پرورش داده می‌شود که از این رقم تنها 4هزار تن به ماهیان در قفس اختصاص دارد.
با این حال با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده این رقم به 20هزار تن می‌رسد.
