عباس رجایی، رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس با اشاره به اینکه کوبیدن بر طبل کشاورزی هراسی عواقب خطرناکی را برای کشور خواهد داشت، گفت: حداکثر سهم کشاورزی در مصرف آب کشور 50 درصد است نه 92 درصد.
به گزارش خبرنگار «نسیم»، وی که چهارشنبه شب در برنامه "ثریا" با موضوع اهمیت بخش کشاورزی در ایران و نقش آن در بحران کم آبی شرکت کرده بود با اشاره به اینکه نرخ سرمایه گذاری در بخش کشاورزی کشور از بعد از انقلاب تاکنون متناسب با ظرفیتهای این بخش نبوده و سالانه تنها بین 3 تا 4 درصد بوده است، گفت: بسیاری از آمارهایی که درباره بخش کشاورزی در کشور عنوان می شود غلط هستند. به عنوان مثال گفته می شود 27 درصد جمعیت کشور کشاورز هستند این در حالی است که در این آمار توجهی به شهرهای زیر 20 هزار نفر نشده که عموم جمعیت این شهرها برای امرار معاش خود کشاورزی می‌کنند. با احتساب آمار این شهرها سهم کشاورزان در جمعیت کشور به بیش از 60 درصد می رسد که این باعث می شود سیاستگذاران نگاه بسیار جدی تری به بخش کشاورزی داشته باشند.
وی با اشاره به اینکه هم اکنون بیش از 4.4 میلیون بهره بردار کشاورزی در کشور در حال فعالیت هستند، افزود: ما قرار بود در تولید بسیاری از محصولات غذایی به خودکفایی برسیم این در حالی است که هم اکنون کشاورزی در ایران بعد از گذشته بیش از 30 سال از انقلاب همچنان یک معاش حمایتی بوده که این در شان بخش کشاورزی و کشاورزان ایرانی نیست.
وی با بیان اینکه در دولت هشتم هدفگذاری شد تا 100 هزار هکتار گلخانه در کشور ایجاد شود امام به دلیل اینکه دولتمردان اعتقادی به این طرح نداشتند این هدف محقق نشد، در دولت هشتم نگاه سطحی به این موضوع وجود داشت و البته در اواخر آن دولت اعتراف کردند که باید طرح ایجاد گلخانه در کشور را با جدیت اجرا می کردند. متاسفانه در حال حاضر کمتر از هزار هکتار گلخانه در کشور وجود دارد.
رجایی با اشاره به اینکه مشکل خشکسالی از هزاران سال پیش در ایران وجود داشته و اتفاقا جدیدی محسوب نمی شود، اظهارکرد: میزان بارندگی آنطور که همه فکر می کنند به میزان بسیار زیادی کاهش نیافته بلکه تنها رژیم بارندگی دستخوش تغییر شده است که اگر مدیریت قوی داشته باشیم می توانیم در همین شرایط آبی نیز کشاورزی فعالی داشته باشیم. این در حالی است که هم اکنون بهره وری آب در کشاورزی کشور تنها 30 درصد است. اما با سرمایه گذاری در سیستمهای آبیاری نوین به راحتی می توانیم این نرخ را به بالای 95 درصد برسانیم.
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس افزود: طبق آمارهای اعلام شده طی دهه های اخیر بیش از 450 هزار میلیارد تومان برای ایجاد سدهای بزرگ در کشور هزینه شده است اما اگر همین رقم در بخش آبخیزداری و آبخوان داری کشور هزینه می شد امروز شاهد بحران آبی در کشور نبودیم و تعداد دشتهای ممنوعه ما روز به روز در حال افزایش نبود.
وی تصریح کرد: مسئولان نباید سوءمدیریت خود را در حوزه مدیریت آب به گردن بخش کشاورزی بیندازند. دولت طبق قانون ارتقای بهره وری بخش کشاورزی باید آب را به صورت حجمی در سر مزرعه به کشاورز تحویل بدهد که در حال حاضر چنین اتفاقی نمی افتد. از سوی دیگر من با قطعیت می گویم که مصرف آب در بخش کشاورزی کشور زیر 50 میلیارد مترمکعب در سال است و با این حساب سهم بخش کشاورزی در کل آب مصرفی کشور زیر 50 درصد است.
وی تاکید کرد: الان بر طبلی کوبیده می شود که بسیار برای کشور خطرناک است. من این وضعیت را کشاورزی هراسی توصیف می کنم که اگر جلوی آن را نگیریم سهم 68 درصد غذا در واردات 10 قلم کالای عمده وارداتی کشور باز هم افزایش خواهد یافت.
رجایی عنوان کرد: در مورد بحران خشکی دریاچه ارومیه من شنیدم ساده ترین راه حل مدنظر قرار گرفته و آن اینکه کشاورزان اطراف این دریاچه زمین های خود را به دولت بفروشند و دنبال کار خود بروند. این کار به هیچ وجه درست نبوده و علاوه بر اینکه باعث تضعیف بخش کشاورزی می شود اشتغالزایی این افراد را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس در ادامه با انتقاد از برخی اظهارنظرهای مطرح شده مبنی بر اینکه ایران در زمینه کشاورزی مزیت ندارد و بهتر است از این فعالیت خارج شود، عنوان کرد: خانه کشاورز به نظر من بیشتر شبیه یک کلوپ است که نگاه سیاسی دارد و اظهاراتی نیز که از سوی مسئولان این تشکل زده می شود بیشتر فرار رو به جلو است. فردی که 14 سال در بخش کشاورزی کشور مسئولیت داشته و حالا می گوید ما کشور کشاورزی نیستیم! این فرد ادعا دارد که کشاورزی ما باید جمع شود و سردمدار این موضوع است. با چنین تفکراتی خطر اجرای برنامه هایی مانند نفت در برابر غذا در ایران مانند آنچه در عراق رخ داد وجود دارد.
همچنین حسین صفایی، معاون وزیر جهاد کشاورزی و مدیرعامل سازمان تعاون روستایی در این برنامه با اشاره به اینکه خودکفایی جزو استراتژی های نظام ایران است و به هیچ وجه نباید کسی حق خدشه دار کردن این استراتژی را به خود بدهد، عنوان کرد: خودکفایی مدنظر ما آن چیزی است که امام خمینی (ره)، مقام معظم رهبری و برنامه های اول تا پنجم توسعه بر آن تاکید دارند. با این وجود وضعیت و فشارهایی که در کشور به وجود آمده که دفاع از بخش کشاورزی در مجامع مختلف سخت شده است.
وی افزود: در حال حاضر حتی پیشرفته ترین کشورهای غربی نیز از بخش کشاورزی خود با نرخ های 30 تا 62 درصد حمایت می کنند و به همین دلیل عده ای نباید به خود اجازه دهند که در بحث خودکفایی محصولات کشاورزی اساسی تشکیک ایجاد کنند.
صفایی افزود: طبق آمارها طی 15 سال اخیر در دو سوم از کشور روند بارندگی نزولی بوده است و مشکلاتی که برای بخش آب کشور به وجود آمده دلایل اقلیمی و کاهش بارش نیز داشته است. از سوی دیگر بسته های حمایتی ما از بخش کشاورزی نیز در این مدت ضعیف بوده است و سرمایه گذاری انجام شده در بخش کشاورزی هم پایین بوده است.
وی نیز مانند رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس آمارهای ارائه شده درباره مصرف آب در این بخش را غلط و اشتباه دانست و گفت: در نحوه محاسبه مصرف آب بخش کشاورزی اشتباهات زیادی وجود دارد و در مورد مصرف آب بخش کشاورزی سیاه نمایی زیادی شده است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی در ادامه با اشاره به تبعات منفی اجرای طرح اصلاحات ارضی در کشور در زمان محمدرضا شاه پهلوی عنوان کرد: بین 55 تا 60 درصد از زمین های ما در آن در چارچوب طرح ارباب-رعیتی بود که با اصلاحات ارضی 1.1 میلیون کشاورز خرده پا در کشور شکل گرفت. این باعث شد تا بسیاری از کشاورزان دارایی های خود را فروخته و به شهرها بیایند و به این ترتیب ترکیب جمعیتی شهرها به شدت به هم خورد و بخش کشاورزی کشور هم شدیدا آسیب دید. به طور کلی چالش خرده مالکیتی بخش کشاورزی کشور را به شدت مورد هجمه قرار داد.
صفایی تاکید کرد: متوسط حجم زمین های کشاورزی و مزارع ما از سال 42 تا 82 از 2.9 به 2.2 هکتار کاهش یافته است.
او با بیان اینکه 86 درصد از کل کشاورزان کشور هم اکنون مزارع زیر 10 هکتاری دارند، افزود: این بخش از مزارع 37 درصد از کل زمین های کشاورزی کشور را تشکیل می دهند و سهمی 49 درصدی در تولید کشاورزی ایران دارند. این نشان می دهد که بهره وری کار در این مزارع نسبت به زمین های بزرگتر بالاست.
به گفته مدیرعامل سازمان تعاون روستایی هنوز برای قانون جلوگیری از خرد شدن زمین های کشاورزی بسته اجرایی مشخصی و همچنین مشوق هایی تدوین نشده است. البته وزارت جهادکشاورزی هم اکنون در حال تدوین این بسته بوده و قرار است در برنامه ششم توسعه توجه ویژه ای به آن شود. ما به هر حال نمی توانیم کشاورزان را مجبور به ادامه فعالیت در زمین هایشان بکنیم و باید مشوق هایی به آنها بدهیم که به مدیریت یکپارچه زمین های کشاورزی رو بیاورند.
