به گزارش «نسیم»، هدایت فهمی گفت: براساس یک شاخص جهانی، کشوری که تا 20 درصد منابع آب تجدیدشونده خود را استفاده کند، وضعیت مطلوبی دارد. بین 20 تا 40 درصد وضعیت قابل قبول است؛ 40 تا 60 درصد در مرحله تنش آبی است و 60 تا 80 درصد مرحله بحران آبی.
معاون دفتر برنامه ریزی كلان آب و آبفای وزارت نیرو اظهارداشت: ایران جزو آن دسته کشورهایی است که بیش از 80 درصد منابع آب تجدیدشونده‌اش را استفاده می‌کند؛ بنابراین با توجه به این شاخص جهانی ما وارد مرحله بحران آب شده‌ایم.
فهمی ادامه داد: در گذشته‌های دورتر، میزان آب تجدیدشونده کشور یعنی آبی که از بارش‌ها حاصل می‌شد حدود 130 میلیارد مترمکعب بود اما در دوره‌های بعد این رقم کاهش یافت و به حدود 122.5 میلیارد مترمکعب و در 5 ساله اخیر به 104 میلیارد مترمکعب رسید.
وی افزود: ایران حدود یک درصد جمعیت جهان را در خود جای داده و 1.1 درصد از مساحت خشکی‌ها متعلق به ایران است در حالی که منابع آب تجدیدشونده ما تنها 0.36 درصد منابع تجدیدشونده جهان است.
این مقام مسئول در وزارت نیرو بیان داشت: از طرف دیگر، ریزش‌های جوی ما هم از نظر زمانی و هم مکانی توزیع نامناسبی دارد. بیش از 25 درصد ریزش‌های جوی ما در فصل زراعی و مابقی در فصل غیرزراعی اتفاق می‌افتد. از نظر مکانی هم منابع آبی ما توزیع بسیار نامناسبی دارد. 70 درصد منابع ما در غرب و شمال است و شرق کشور منابع آبی محدودی دارد.
معاون دفتر برنامه ریزی كلان آب و آبفای وزارت نیرو اظهارداشت: از نظر اقلیمی نیز بیشتر مساحت کشور، یعنی بالای 70 درصد مساحت ایران در مناطق خشک و نیمه خشک واقع شده است و مجموع این عوامل نشان می‌دهد که کشور ما به شکل ذاتی از کمبود منابع آب رنج می‌برد. دوره‌های خشکسالی هم که اتفاق بیفتد، ابعاد فاجعه را بسیار وخیم‌تر می‌کند و موجب می‌شود در دوره‌هایی این وضعیت به یک بحران زیست محیطی و هم اجتماعی تبدیل شود و امنیت غذایی به مخاطره افتد.
فهمی گفت: امنیت غذایی نباید به عنوان خودکفایی تعریف شود؛ منظور اصلی امنیت غذایی فراهم کردن امكان افزایش قابل توجه تولید كشاورزی به صورت پایدار به همراه توزیع عادلانه آن و پیشرفت اساسی در احقاق حقوق مردم برای دسترسی به غذای كافی و مكمل‌های غذایی مناسب، اعلام شده است. امنیت غذایی یعنی اطمینان از اینكه تمام آحاد كشور در تمام اوقات دسترسی فیزیكی و اقتصادی را به غذاهای اصلی مورد نیاز خود داشته باشند.
وی خاطرنشان کرد: امنیت غذایی به عوامل زیادی بستگی دارد و در سطح كلان تابع جمعیت (نرخ رشد)، تولید مواد غذایی، بهره‌وری، عملكرد بخش كشاورزی، واردات و صادرات، درآمد ملی و قیمت‌ها است. آب كلید امنیت غذایی است. امنیت غذایی از سه طریق افزایش تراكم كشت، افزایش سطح زیركشت و افزایش عملكرد و تولید در واحد سطح قابل دسترسی است.
این مقام مسئول در وزارت نیرو تاکید کرد: پیش بینی می‌شود در آینده سهم افزایش تراكم كشت 10 درصد، افزایش سطح زیركشت 20 درصد و افزایش عملكرد در واحد سطح 70 درصد خواهد بود. در ایران امنیت غذایی را باید از طریق افزایش عملكرد در واحد سطح پیگیری كرد و امكان تخصیص اّب به بخش كشاورزی نه تنها وجود ندارد بلكه باید سهم بخش كشاورزی را با ارتقای بهره‌وری و كاهش تلفات آب به نفع بخش شرب و صنعت كاهش داد.
به گفته فهمی، اگرچه خودكفایی كشور در زمینه محصولات اساسی غذایی الزاما به منزله دستیابی به امنیت غذایی پایدار نیست، تامین امنیت غذایی پایدار در كشور نیازمند وجود یک راهبرد شفاف درباره امنیت غذایی به شكل پیشرفته آن است.
معاون دفتر برنامه ریزی كلان آب و آبفای وزارت نیرو تصریح کرد: حمایت جامع از بخش كشاورزی و منابع داخلی جهت تولید محصولات كشاورزی دارای ارزش اقتصادی بالا و بازاریابی جهت صادرات و وارد کردن محصولات کشاورزی آب بر به جای کاشت آنها در کشور (تجارت آب مجازی) و تدوین الگوی بهینه تولید و مصارف منابع متناسب و سازگار با پهنه‌های اقلیمی كشور، كاربری اراضی، توپوگرافی و قابلیت‌های منطقه‌ای سرزمین باید مورد توجه قرار گیرد.
وی خاطرنشان کرد: برنامه ریزی جهت عبور از كشاورزی معیشتی به كشاورزی مكانیزه و تجاری و توجه به مزیت های نسبی و حركت به سوی مزیت های رقابتی در عرصه جهانی به همراه انعطاف پذیری و شفافیت در سیاست ارزی كشور و حمایت تعرفه‌ای از تولید داخلی متناسب با نرخ ارز نیز در کنار بازنگری در تركیب عوامل تولید كشاورزی و نظام و مدیریت زنجیره تولید و صنایع تبدیلی كشاورزی در راستای ارتقای بهره‌وری از دیگر سیاست های لازم در این بخش است.
این مقام مسئول در وزارت نیرو ادامه داد: تكمیل زیربناها و تاسیسات فنی آبیاری و زهكشی، سامانه‌های آبیاری تحت فشار و طرح های مكمل طرح های توسعه منابع آب، کشت در محیط های کنترل شده مانند کشت های گلخانه ای و برنامهریزی جهت ارتقای سلامت مردم از طریق ترویج رژیم غذایی كم چرب و شكر كم و كاهش میزان آب مصرفی بخش كشاورزی به میزان 40 درصد، افزایش بازده آبیاری و ارتقای بهره وری آب در کشاورزی به میزان دو كیلوگرم در مترمكعب و تغییر رویكرد به بخش کشاورزی به عنوان یک بخش تولیدی به رویكرد جدید كه بخش كشاورزی نه تنها یک بخش تولیدی بلكه به عنوان بستر ساختار عدم تمرکز، نهادی با وجوه حفظ سنن فرهنگی و ملی، دوستدار محیط زیست و نیز مولد نیروهای اجتماعی آینده مورد توجه قرار گیرد.
فهمی افزود: زمان دسترسی به منابع آب فراوان برای توسعه با هزینه های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی اندک دیگر به پایان رسیده است. استمرار سیاست‌های گذشته مدیریت آب و ادامه وضعیت به شکل دولتی صرف، امکانپذیر نیست. طرح‌های توسعه‌ای زمانی به توسعه پایدار خواهد انجامید که 4 شرط از نظر اقتصادی موزون و پایدار باشد، از نظر اجتماعی مقبول و مورد پذیرش عموم باشد یعنی اگر قرار است طرح و برنامه‌ای پیاده شود مردم منافع و مضار آن را بدانند، از نظر اکولوژی و محیط زیستی نباید به تخریب محیط زیست منجر شود و پاسخگویی، تعهد و مسئولیت پذیری سیاسی آن که از نظر حمایت مردمی و جلب مشارکت آنان از اهمیت ویژه برخوردار است.
