به گزارش «نود اقتصادی»، طرح تحول و هوشمندسازی نظام توزیع آرد موضوع برنامه تهران ۲۰ در ۱۲ بهمن بود.
محمد جلال، مشاور وزیر اقتصاد با حضور در استودیوی برنامه تهران ۲۰ درباره این طرح گفت:
طرح هوشمندسازی از مهرماه سال گذشته آغاز شد. در حال حاضر نیز بزرگترین قلم یارانه‌ای بودجه، مربوط به نان است. دولت عقیده راسخ به حفظ یارانه نان دارد. اما برای اینکه منابع اختصاص یافته نان را بهینه مصرف کنیم برنامه ریزی کرده‌ایم.
جلال افزود: بنابراین طرح هوشمندسازی در ادیبهشت ماه جاری آغاز و کار تجهیز کلیه نانوایی‌های کشور به زیرساخت کارتخوان‌ها فراهم شد. البته همراهی خوب خبازان و نانوایان نیز مناسب بود. امروز به این نقطه رسیدیم که در کمتر از صد روز، کلیه نانوایی‌ها به کارتخوان تجهیز شدند. ما در این طرح ابتدا نیاز داشتیم تا زنجیره داده‌های گندم و آرد و نان را تکمیل کنیم.
معاون وزیر اقتصاد با بیان اینکه پیاده شدن طرح باعث شد تا بتوانیم با دقت بالایی فعالیت‌ها و داده‌های این عرصه را تفسیر کنیم، ادامه داد: در واقع این زیرساخت مستقر شده و روزانه بیش از ۱۰ میلیون تراکش نان اتفاق می‌افتد. بنای ما در مرحله اول جبران هزینه نانوایان بود و هیچگونه تغییری در ابتدای طرح برای قیمت نداشتیم و در ادامه نیز محدودیت خرید و افزایش قیمت وجود نخواهد داشت.
وی با تاکید بر این نکته که در سال ۱۴۰۲ نیز برنامه‌ای برای آزادسازی قیمت نان و محدودیت خرید وجود ندارد، گفت: اصلاح قیمت نان، دو یا سه سال یکبار توسط شپرای آرد و نان استانها رخ می‌دهد و کشوری نیست. این موضوع هنوز در استانها مطرح نیست و اگر اتفاقی بیفتد اطلاع رسانی می‌شود. در سال ۱۴۰۲ میانگین یارانه گندم برای تولید نان نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد افزایش داشته است. همچنین ترمیم ۱۵ درصدی هزینه‌های نانوایان و برای جبران خلا درآمدی آنها روی کارت مبدایی آنها پرداخت شده است.
جلال با ذکر این نکته که با این طرح از سک طرف هزینه‌های نان را برای صیانت از مردم تامین کنیم و از طرفی هزینه‌های نانوا افزایش پیدا نکند، خاطرنشان کرد: در مرحله اول بیش از ۷۶ هزار نانوایی در کشور به این زیرساخت متصل شدند که مستقل از اینترنت است و وقفه‌ای در نان مردم ایجاد نمی‌کند. پیش‌بینی ایده ما در مرحله دوم این است که ساختار توزیع آرد در بین نانوایان هوشمند بشود. درواقع نانوا خودش میزان دسترسی‌اش را به آرذ یارانه‌ای تعیین می‌کند. میزان سلامت تراکنش و وضعیت آنها روی کارتخوان محاسبه می‌شود و آرد در اختیار خباز قرار می‌گیرد.
این مقام مسئول افزود: ایده اصلی طرح به این صورت است که از یک طرف نانوا بر اساس سابقه عملکردش فرصت‌هایش تامین می‌شود و از طرفی با ایجاد برنامکی مردم امکانی برایشان فراهم می‌شود که سوابق خریدهایشان را مشاهده کنند و نظرشان را درباره رفتار نانوایان و کیفیت نان ثبت کنند. این داده‌ها تحلیل و فرصت تامین آراد در مراحل آتی برای نانوا فراهم می‌شود.
وی با اشاره به شناور سازی سهمیه آرد نانوایان، گفت: نانوا امکان خرید آرد یارانه‌ای به صورت ثابت را دارد. اگر نانوا آرد بیشتری لازم داشته باشد فعلا تصمیمی گرفته شده که تا ۱۰ درصد افزایش مبتنی بر عملکرد دوره گذشته‌اش دریافت کند. یکی از رویکردهای مهم جدید حذف محدودیت سهمیه برای تولید نان است. همچنین مطابق قول دولت کمک هزینه‌ای به نانوایان برای اجاره بهای افزایشی در این سال و قیمت نان پرداخت شده و در مرحله جدید به دو برابر افزایش پیدا می‌کند. این اتفاق از همین ماه به تدریج در استانهای کشور آغاز شده است.
امکان کاهش قیمت نان، با هوشمندسازی نظام توزیع آرد
در ادامه مصطفی طاهری، رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در تماس تلفنی با برنامه تهران ۲۰ درباره ارزیابی این طرح در فاز اول گفت: من جزو افرادی بودم که از روز اول برخلاف نگرانی‌های عده‌ای مدافع طرح بودم و الان هم این رویداد یک طرح موفق است. این طرح فقط محدود به بحث اجرای نان نیست بلکه مدلی برای حکمرانی در جاهایی است که می‌خواهیم آزادسازی قیمت نکنیم.
طاهری افزود: برخی می‌گویند قیمت آزادسازی بشود و با واردات و صادرات قیمت را جبران کنیم. اما تورم نمی‌گذارد. به راحتی می‌توانیم حکمرانی را بدون تورم و افزایش قیمت، دستمزد نانوا جبران کنیم. همین کالابرگ الکترونیک هم مشابه همین است. این هوشمندسازی و شفافیت اقتصادی یکی از موفقیت‌های این طرح نان است و امیدوارم مرحله دوم هم مثل اول طی بشود.
رییس کمیسیون صنایع و معادن در برابر این سوال که بودجه مرتبط با این حوزه چگونه تامین می‌شود، گفت: همان پولی که گندم می‌خریدیم را در این راه صرف می‌کنیم. بار مالی جدید ندارد و نسبت به فرایند گذشته صرفه‌جویی خواهد داشت. یعنی شیب مصرف گندم و آرد را در نظر بگیرید اگر همان را ادامه می‌دادیم اوضاع طور دیگری می‌شد و با اجرای این طرح مصرف خیلی کمتر خواهد شد. علی‌رغم اینکه ۳۰ درصد از یارانه را به نانوا می‌دهیم، می‌توانیم حتی قیمت را پایین‌تر هم بیاوریم.
جلال نیز درباره وظیفه مردم در این فاز از طرح گفت: در سمت مردم کمکی که نیاز داریم و باعث افزایش کیفیت می‌شود این است با توسعه برنامکی که به آن اشاره شد، افراد در منزل خود هر زمان از روز به برنامه مراجعه کنند و نانوایی‌های اطراف را بر اساس حجم نان، رتبه و ساعت کار مشاهده و بررسی کنند. همچنین مردم حق اظهار نظر درباره خریدشان را دارند. این باعن می‌شود تا مردم کمک کنند نانوای توانمند ارتقا پیدا کند و مسیر رشد را طی کند.
معاون وزیر اقتصاد در ادامه گفت: شرکت در برنامه قطعا الزامی نیست و مردم درصورتی که خواستند از اطلاعاتی مانند سوابق خریدشان مطلع بشوند، می‌توانند به برنامک مراجعه کنند و مشارکت مردم به کنترل داده‌ها قطعا کمک می‌کند.
وی درباره اینکه اجرای این طرح چه تاثیری در بهبود بهره‌وری شرایط توزیع آرد و گندم دارد، گفت: در حالی که قبل از شروع طرح یک روند رشد انتزاعی مصرف آرد و گندم داریم، با شروع مرحله اول رشد مصرف، صفر شد و در مرحله دوم علاوه بر جلوگیری از هدر رفت آرد موضوع کیفیت نان را انتظار داریم.
لزوم تشکیل مرکزی برای پایش داده‌های نظام توزیع آرد
در ادامه هادی بیگی‌نژاد، عضو کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی در تماس تلفنی به برنامه تهران ۲۰ گفت: این طرح بستر سازی و ایجاد حکمرانی داده است. ما تقاضا می‌کنیم این بحث ادامه پیدا کند و مرکزی به عنوان پایش داده شکل بگیرد و دائما بررسی بشود که چه نتایجی حاصل می‌شود.
بیگی‌نژاد افزود: وقتی که برآورد داشته باشیم می‌توانیم درک کنیم که چه مبلغی می‌خواهیم و اگر همین مبلغ را در کشور مدیریت کنیم که قیمت گندم کاهش پیدا کند و چرخه مدیریت بشود و به جامعه هدف برسد. لذا بستر این است که بتواند گندم را از تولید تا انتها نظارت و پایش کند. اگر این چرخه شکل گرفت آن وقت می‌گوییم چه نانی را حمایت بکنیم و یا چه ویژگی‌هایی داشته باشد. طرح الان هنوز به آن مرحله نرسیده و فعلا در حال بستر سازی است. این شروع جدید برای توزیع یارانه کشور است.
