دکتر رسول بخشی دستجردی، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان در گفتگو با «نود اقتصادی» در خصوص وضعیت بازار ارز اظهار کرد: مهمترین عامل تاثیر گذار روی نرخ ارز، یک موضوع ساختاری است. نرخ ارز در تقابل میان عرضه و تقاضای ارز تعیین میشود. تقاضای ارز متکی به ورود نقدینگی ریالی به بازار ارز است. مادامی که ورود نقدینگی ریالی جهت خرید ارز از عرضه ارز بالاتر باشد، نرخ ارز در حال افزایش خواهد بود.
وی افزود: درست است که تحریم ورود ارز به بازار داخل را کاهش میدهد. اما این یک بخش قضیه است. مهمترین بخش قضیه ورود نقدینگی ریالی به بازار ارز است. نقدینگی ریالی گسیل شده به بازار ارز در سالهای اخیر همواره در حال افزایش بوده چون نرخ رشد نقدینگی در اقتصاد ایران بسیار بالاست. بنابراین مادامی که نرخ رشد نقدینگی از نرخ ورود ارز به بازار بالاتر باشد، نگه داشتن قیمت ارز به طور ثابت برای یک مدت زمان مشخص، منجر به سرکوب ارزی میشود.
این اقتصاددان تصریح کرد: سرکوب ارزی هم اصطلاحا مانند یک "زودپز" روی اجاق گاز به یکباره میترکد. نقدینگی در ایران از سال ۹۲ تا پایان سال ۹۶ ، ۲۳۰ برابر شد. با این وجود قیمتها در این فاصله حداکثر ۵۰ درصد رشد کرد. یک اختلاف تقریبا ۱۸۰ درصدی در این بین وجود داشت که به معنای افزایش ۲.۸ برابری قیمتهاست. دولت تقریبا ۵ سال قیمت ارز را سرکوب کرد تا نوروز ۹۷ که به یکباره قیمت ارز مانند همان "زودپز" روی اجاق منفجر شده و به سه برابر رسید. این یعنی تقریبا همان ۲.۸ برابر افزایش قیمتی که باید در عرض آن ۵ سال اتفاق میافتاد، در یک بازه کوتاه ابتدای سال ۹۷ اتفاق افتاد.
بخشی دستجردی گفت: دلیل این گونه اتفاقات این است که نرخ رشد نقدینگی در اقتصاد ایران همواره بالا بوده است. مثلا در ۴۷ سال گذشته نقدینگی بیش از ۷۰ هزار برابر رشد کرده است. جالب اینجاست که در همین فاصله تولید ناخالص داخلی کشور ۲.۲ برابر شده است. رشد ۷۰ هزار برابری نقدینگی یعنی متوسط قیمتها باید بیش از ۳۰ هزار برابر رشد میکرده که البته این اتفاق هم افتاده است. به عنوان مثال اگر در طول این ۴۷ سال، رشد قیمت طلا را بررسی کنید، مشخص میشود بیش از ۳۰ هزار برابر رشد کرده است. بنابراین رشد قیمت ارز همواره اتفاق میافتد چون سرعت رشد نقدینگی در کشور ما بالاست. در واقع رشد نرخ ارز در کشور ما یک علت ساختاری دارد.
این اقتصاددان با اشاره به تاثیر تحریمها روی بازار ارز بیان کرد: طرفهای تحریم کننده ایران هرگز تحریمها را بر نمیدارند، مگر اینکه مجبور به این کار شوند. گفتگو با این کشورها چیزی جر اتلاف وقت نیست. آنها جلوی جریان ورود ارز به کشور را گرفتهاند. بنابراین باید منابع ارزی را مدیریت کنیم تا به دست هرکسی نرسد و فقط با آن کالای مورد نیاز کشور وارد شود. از طرف دیگر باید نرخ رشد نقدینگی را مهار کنیم تا بازار ارز آرام شود.