«نود اقتصادی»: از مجموع ۱۷۰۳ هزار میلیارد تومان بودجه کل کشور در لایحه سال ۱۳۹۸، فقط ۲۵ درصد آن در مجلس بررسی می‌شود و بودجه ۱۲۷۴ هزار میلیارد تومانی شرکت‌های دولتی، موسسات انتفاعی و بانک‌های دولتی که نزدیک به ۷۵ درصد از کل بودجه کشور را شامل می‌شود، عملا در هیچ دوره توسط مجلس بررسی نشده است.

در این زمینه استدلال‌های مجلسی‌ها این است که تعداد این شرکت‌ها بسیار زیاد است و مجلس برای بررسی این بودجه با محدودیت زمانی مواجه است. بر این اساس بودجه این شرکت‌ها صرفا در مجامع عمومی‌ شرکت‌ها به همراه وزرای مسئول مورد تصمیم‌گیری قرار می‌گیرد و درنهایت جمع جبری رقم‌های مورد توافق، توسط دولت به‌عنوان بودجه شرکت در لایحه بودجه ارائه و به تصویب مجلس می‌رسد.

بررسی آماری نشان می‌دهد استدلال زیاد بودن شرکت‌های دولتی گرچه بار مسئولیت را از دوش مجلسی‌ها برداشته، اما نکته قابل تامل این است که فقط چهار شرکت دولتی «شرکت ملی نفت ایران، شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، شرکت پالایش نفت آبادان و شرکت ملی گاز» درمجموع ۸۶ درصد از بودجه شرکت‌های دولتی یا به عبارتی دیگر ۵۹ درصد از بودجه کل کشور را به خود اختصاص داده‌اند. بر این اساس کافی است مجلس فقط بودجه همین چهار شرکت دولتی را بررسی کند که بیشترین رانت‌ها، حقوق و دستمزدهای دریافتی، هزینه‌های جاری، زیان و حیاط‌خلوت‌ها را در داخل خود دارند.

بودجه عجیب 4 شرکت دولتی نفت،‌گاز، پالایش و پخش و نفت آبادان در لایحه  بودجه 98!

بررسی آماری پیوست سوم لایحه بودجه سال 1398 نشان می‌دهد از مجموع بودجه 1703 هزار میلیارد تومانی کل کشور، 1274 هزار میلیارد تومان آن به سه بخش شرکت‌ها، موسسات و بانک‌های دولتی اختصاص دارد که در این بین، سهم شرکت‌های دولتی حدود 1157 هزار میلیارد تومان است.

نکته قابل تامل بودجه شرکت‌های دولتی این است که چهار شرکت، شرکت ملی نفت ایران، شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، شرکت پالایش نفت آبادان و شرکت ملی گاز درمجموع 86 درصد از بودجه شرکت‌های دولتی (بیش از 1001 هزار میلیارد تومان) را به خود اختصاص داده‌اند.

بر این اساس شرکت شرکت ملی نفت ایران با 573 هزار و 292 میلیارد تومان، شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با 309 هزار و 57 میلیارد تومان، شرکت پالایش نفت آبادان با 61 هزار و 853 میلیارد تومان و شرکت ملی گاز با 57 هزار و 129 میلیارد تومان بیش از 1001 هزار میلیارد تومان از بودجه کشور را به خود اختصاص داده‌اند.

به عبارتی دیگر بودجه 1001 هزار میلیارد تومانی چهار شرکت دولتی مذکور نزدیک به 59 درصد از کل بودجه 1703 هزار میلیارد تومانی کشور در لایحه پیشنهادی سال 1398 را در برمی‌گیرد. با این حال در چند دهه اخیر به‌رغم تبدیل‌شدن شرکت‌های دولتی به شرکت‌های زیان‌ده و حیاط‌خلوت‌های سیاسیون، بودجه این شرکت‌ها در مجلس با بی‌اهمیتی روبه‌رو بوده است.

حسین طاهری