«نود اقتصادی»- مهدی مهرپور- شرکت فرانسوی توتال چهارشنبه‌شب برای دومین بار در دو دهه اخیر وزارت نفت ایران را سرکار گذاشت و رسما اعلام کرد در صورتی که آمریکا اجازه ندهد، فعالیت خود را در ایران متوقف خواهد کرد. این برای دومین بار است که این شرکت آمریکایی- فرانسوی با وجود داشتن قراردادهای سنگین و چند میلیارد دلاری با کشورمان، فعالیت در ایران را متوقف می‌کند و بدون پرداخت جریمه راهی
کشورش می‌شود.
1- توتال سال 87 نیز ایران را ترک کرد و دقیقا عملی مشابه سال 97 انجام داد. در پی قراردادی که وزارت نفت ایران در سال 79 برای توسعه فاز 11 پارس جنوبی (دقیقا همین فازی که امروز نیز در دست توتال است) با توتال بسته بود، این شرکت آمریکایی- فرانسوی با اینکه با وزارت نفت ایران قرارداد همکاری امضا کرده بود، سال 87 به بهانه مخالفت آمریکایی‌ها برای ماندن در ایران، فاز 11 پارس جنوبی را رها کرده و عملا وزارت نفت ایران را سرکار گذاشت. بنابراین وزارت نفت ایران در سال 96 که یک تجربه تلخ در سال 87 از این شرکت داشت، چرا دوباره با چنین شرکت بدعهدی، قرارداد همکاری و توسعه امضا کرد؟ آیا تدوین‌کنندگان، طراحان و امضاکنندگان این قرارداد که جزء نخستین تجربه قراردادهای جدید نفتی موسوم به IPC بوده است، نباید امروز پاسخگو باشند؟
2- بیژن زنگنه وزیر نفت پنجشنبه در پی متوقف شدن فعالیت‌های توتال در ایران گفت: «جریمه‌ای مشمول این کار توتال نمی‌شود، فقط آن پولی که این شرکت تاکنون هزینه کرده، به او عودت داده نمی‌شود!»
سوال از آقای وزیر نفت این است، شما که یکبار تجربه تلخی در امضای قرارداد با توتال داشتید، چرا یکبار دیگر قراردادی امضا کردید که در صورت ترک توتال، هیچ جریمه‌ای مشول او نشود؟!
وزیر نفت گفته است: «هزینه‌های توتال دیگر عودت داده نمی‌شود.» آقای زنگنه کل پولی که توتال در ایران هزینه کرده بین 40 تا 60 میلیون دلار است که اغلب آن نیز یا صرف هزینه جاری توتال یا صرف تحقیق، توسعه و پژوهش درباره میادین نفتی ایران شده و به نظر اغلب کارشناسان و متخصصان نفتی خارج کردن این اطلاعات که جزء اسناد محرمانه برای خارجی‌هاست نگران‌کننده است. آیا نمی‌دانید تمام هزینه‌هایی که توتال در مدت حضور اندک خود در ایران انجام داده برای خالی کردن اطلاعات از مخازن و میادین نفتی ایران بوده است.
3- آیا از توتال تعهد گرفته‌اید که در این حضور حدودا 10 ماهه در ایران، اطلاعاتی را که از ایران خارج خواهد کرد، چه کار خواهد کرد؟ واقعا آیا نمی‌دانستید توتال قصد حضور در ایران را ندارد و فقط برای دزدیدن اطلاعات محرمانه میادین نفتی ایران به کشورمان آمده است. آیا در قرارداد بندی گنجانده شده است در صورتی که توتال از اطلاعاتی که در ایران به دست آورده، بعدها و در جای دیگری استفاده کند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
یاد حرف نخست‌وزیر اسبق ایتالیا افتادم که روایت می‌کرد: «سه هفته در آمریکا بودم، خیلی تلاش کردم مجوز بگیرم که شرکت‌های نفتی ایتالیا برای کار در میادین نفتی ایران مانند «انی ایتالیا» به ایران بروند، ولی آمریکایی‌ها گفتند «به توتال ماموریتی دادیم که 16 سال به‌خوبی انجام داد.»
4- یکی از ایرادات بزرگ به قرارداد ایران با توتال، محرمانگی قرارداد است. چرا تاکنون کسی این قرارداد را مشاهده نکرده است؟
5- سوال مهم درباره رفتن توتال از فاز 11 پارس جنوبی این است، چرا توتال قصد خروج از ایران را دارد؟ و چرا توتال همواره تحمل پذیرش تحریم‌های ثانویه آمریکا را ندارد؟ پاسخ کاملا روشن است. با نگاهی به سهامداران این شرکت آمریکایی- فرانسوی می‌توان فهمید که تقریبا یک سوم توتال (حدود 30 درصد)، متعلق به آمریکایی‌هاست. بانک‌های آمریکایی در 90 درصد فاینانس‌های توتال حضور موثر دارند و در صورتی که از دستورات دولت آمریکا سرپیچی کنند، بدون شک از فاینانس‌های دلاری دولت آمریکا نیز محروم خواهند شد. برخی بررسی‌ها نشان می‌دهد ارزش دارایی توتال در آمریکا حدود 10 میلیارد دلار است. بنابراین با چنین اعدادی نباید توقع داشت توتال از دستورات آمریکایی‌ها سرپیچی کند. آیا وزیر نفت از این اعداد خبر نداشت که توسعه فاز 11 پارس جنوبی را به این شرکت داد؟
6- توتال برای اجرای چند کار مهم برای توسعه از 11 پارس جنوبی به ایران آمد. در تعهدی که توتال به ایران داده است دو اتفاق مهم باید می‌افتاد. قسمت نخست، تولید تعبیه گاز از مخزن است. در این خصوص هیچ‌گونه نگرانی وجود ندارد و رفتن توتال هیچ‌ضربه‌ای به مسیر توسعه‌ای فاز 11 پارس جنوبی وارد نخواهد کرد، چراکه شرکت ایرانی پتروپارس در گذشته این عملیات را در فازهای ۱۹ و ۱۲ با موفقیت انجام داده بود. واقعا سوال این است چرا وقتی توانمندی داخلی در انجام یک فعالیت وجود دارد، کار به خارجی بدعهد سپرده می شود. قسمت دومی که توتال باید در فاز 11 انجام می‌داد، کمک به ایستگاه تقویت فشار بود که به گفته برخی مقامات دولتی ممکن است در این حوزه کمی با مشکل مواجه شویم که کاملا قابل حل است و دارای راهکار فنی، البته مقداری با هزینه بیشتر است. کاش مدیریت وزارت نفت در پنج سال اخیر به جای نگاه به دست خارجی، کمبودها را اصلاح و تقویت می‌کرد.
7- توتال در حالی قرارداد با ایران را امضا کرد که این قرارداد منتقدان زیاد داشت؛ منتقدانی که هر وقت نقد فنی و کارشناسی به برخی مفاد قرارداد می‌کردند با ادبیات تند وزیر نفت مواجه می‌شدند. اما ای کاش در امضای قرارداد ایران با شرکت آمریکایی- فرانسوی توتال به آن 15 ایراد دفتر رهبر معظم انقلاب درباره قرارداد با توتال بیشتر توجه می‌شد. طبق اطلاعاتی که در رسانه‌ها منتشر شده است در 22 تیر سال 95، دفتر رهبری 15 مورد ایراد درباره قرارداد با توتال به وزارت نفت ارسال کرده بود که فقط چند تای آن اصلاح شد و مابقی آن به بایگانی وزارت نفت منتقل شده است! آیا اگر آن اشکالات و ملاحظات توسط تیم کارشناسی و مدیریتی وزارت نفت صورت می‌گرفت، امروز توتال به این سادگی و بدون پرداخت ریالی جریمه می‌توانست ایران را ترک کند؟
حالا طبق اظهارنظر رسمی شرکت توتال، این شرکت آمریکایی- فرانسوی قرار است اواسط آبان از ایران برود. اما آیا نباید مسببان چنین قراردادی پاسخگوی ملت ایران باشند؟
