«نود اقتصادی»:وزیر نفت با اشاره به برنامه ایران برای شکایت از شرکت «ترکمن گاز» ترکمنستان بابت کیفیت گاز تحویلی، گفت: شکایتی دیگری را نیز برای ارائه به دیوان داوری بین المللی به منظور تجدید نظر در قیمت گاز صادراتی این شرکت داریم، چرا که معتقدیم قیمت آنها خیلی بالاست و باید کاهش یابد.

بیژن زنگنه درباره اختلاف گازی ایران و ترکمنستان، اظهار داشت: تهران و عشق آباد، شکایت هایی را به طور متقابل علیه یکدیگر دنبال می کنند.

وزیر نفت افزود: آنها ادعا می کنند که مبلغ 1.5 میلیارد دلار از ایران بابت صادرات گاز طلب دارند، اما ما معتقدیم این رقم درست نیست.

زنگنه درباره شکایت های ایران نیز بیان داشت: ما معتقدیم قیمت آنها خیلی بالاست و باید کاهش یابد و حتی این شکایت ها نیز می بایست به دیوان داوری بین المللی ارجاع شود.

وی اضافه کرد: شکایت دیگر ما درباره کیفیت گاز تحویلی ترکمنستان نیز جزیی از شکایت متقابل در مقابل شکایت دریافت طلب ترکمنستان است.

وزیر نفت درباره مبلغ خسارت ایران برای شکایت از شرکت ترکمنستانی نیز گفت: درباره رقم خسارت قصد نداریم اکنون صحبت شود، البته تا زمانی که رسما گزارش خود را برای شکایت مطرح کنیم.

حمیدرضا عراقی معاون وزیر نفت پیش از این درباره شرط ایران برای از سرگیری واردات گاز از ترکمنستان گفته بود: اگر ترکمنستان قیمت گاز را در آینده پایین بیاورد، از این کشور گاز می خریم، در صورت عدم موافقت عشق آباد با درخواست های ما، از اقدام این کشور در قطع گاز به دیوان داوری بین المللی شکایت خواهیم کرد.

وی تاکید کرده بود: اگر آنها در باره درخواست هایی که ما داریم، حاضر به مذاکره شده و آن را بپذیرند، به دیوان داوری نمی رویم اما اگر نپذیرند، موضوع به دیوان داوری ارجاع داده می شود.

عراقی درباره دریافت جریمه از ترکمنستان بابت قطع یکباره گاز در فصل زمستان نیز تصریح کرده بود: ما نظرات خود را در این باره مطرح کرده ایم.

مدیرعامل شرکت ملی گاز درباره رقم جریمه گفته بود: رقم آن را فعلا نمی شود اعلام کرد.

اختلاف گازی ایران و ترکمنستان که از ابتدای سال 2017 میلادی با قطع صادرات گاز این کشور به ایران، به اوج خود رسید، پس از گذشت حدود یک سال، همچنان پابرجا مانده و با توجه به نتیجه بخش نبودن مذاکرات، به نظر می رسد در آینده نزدیک پرونده این اختلاف به دیوان داوری بین المللی ارجاع شود.

ایران و ترکمنستان از اواخر سال 2016 میلادی وارد مناقشه گازی شدند که در نهایت در اول ژانویه سال 2017 (11 دی 1396) به قطع کامل صادرات گاز ترکمنستان به ایران به بهانه طلب گازی منجر شد.

تهدید به قطع صادرات گاز به ایران، ابزاری است که در سال های گذشته، ترکمنستان بارها از آن بهره می گرفت و از طریق آن می توانست به ایران فشار آورده و مبلغ گاز صادراتی به ایران را افزایش دهد.

اما در اول ژانویه سال 2017 سیر تحولات، طبق پیش بینی عشق آباد پیش نرفت و بدین ترتیب ایران نه از قطع گاز ترکمنستان دچار مشکل شد و نه به سراغ التماس به این دولت برای وصل دوباره گاز رفت.

در واقع، در سال های گذشته با توجه به نیاز مناطق شمالی و شمال شرقی کشور به واردات گاز از ترکمنستان، تهران تلاش می کرد رضایت این کشور را برای تضمین تامین گاز این مناطق جلب کند.

اما به پشتوانه افزایش تولید گاز در پارس جنوبی و تکمیل شبکه انتقال گاز کشور در دولت یازدهم، نیاز به واردات گاز به ترکمنستان برطرف شده بود، بنابراین پس از قطع گاز ترکمنستان از ابتدای سال 2017، ایران اعلام کرد که بازنده این ماجرا، ترکمنستان خواهد بود و ما نیاز اضطراری به گاز این کشور نداریم.

ترکمنستان در حالی خواستار طلب 1.5 تا 1.8 میلیارد دلاری از ایران بابت صادرات گاز در سال های 86 و 87 شده است که ایران آن را قبول نداشته و خواستار ارجاع موضوع به داوری بین المللی است.

در دی ماه 1386 که سرمای زمستان به اوج خود رسید و بیش از 20 استان کشور با افت شدید دمای هوا و یخبندان مواجه شدند، ترکمنستان از این فرصت، سوءاستفاده و اعلام کرد که قیمت گاز صادراتی خود به ایران را 9 برابر بالا برده و از 40 دلار به ازای هر هزار متر مکعب به 360 دلار افزایش می دهد.

دولت وقت ایران، به هر دلیلی در آن مقطع زمانی با این درخواست ترکمنستان موافقت می کند و بدین ترتیب بر اساس محاسبات ترکمن ها، طلبی حدود 1.5 تا 1.8 میلیارد دلار به حساب ایران نوشته می شود.

البته با گذشت زمان و پس از افت قیمت گاز در بازارهای جهانی، قیمت گاز صادراتی این کشور به ایران کاهش می یابد که همچنان ادامه دارد.

زمانی که ایران آماده پرداخت بدهی گازی ترکمنستان می شود، تحریم ها شدت یافته و مراودات بانکی قطع می شود و بدین ترتیب روند پرداخت بدهی به این کشور بلاتکلیف باقی می ماند.

پس از استقرار دولت یازدهم، ایران به صورت ماهانه اقدام به تسویه بدهی گازی خود به ترکمنستان کرده و بنابراین مبلغ دیگری به این طلب افزوده نمی شود.