«نود اقتصادی»- جنجال بر سر واردات توام با تاخیر ایرباس از فرانسه در ماههای پایانی سال ۲۰۱۷ میلادی دوباره بالا گرفت، سالی که قرار بود تا انتهای آن دستکم چهار فروند ایرباس تازه نفس دیگر به ناوگان حمل و نقل هوایی کشور بپیوندد، اما نافرجامی در تحقق این وعده، یکبار دیگر وزارت راه و شهرسازی را به دلیل خلف وعده به گوشه رینگ برده و زیر ضربات سنگین رسانه‌ها قرار داد. آنهم در آستانه دو سالگی امضای تفاهم نامه خرید 100 فروند ایرباس از فرانسه. همان قراردادی که از ابتدای آن با هشدار جدی روسای پیشین هواپیمایی کشوری هم مواجه شد.
نقطه اتکای همه آن هشدارها، تذکر برای مراقبت بیشتر از منافع ملی در امضای قرارداد با فرانسوی‌ها بوده، کشوری اروپایی که هم پیمان جدی آمریکا در تولید پرنده‌های آهنی غول پیکر هم به شمار می‌آید.
اما چه شد که تحویل ایرباس در شرایط فعلی منتفی شد؟
با اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و لغو تحریم‌ها، شرکت هواپیمایی ایران‌ایر (هما)، قرارداد خرید یکصد فروند هواپیمای میان برد و دور برد را با شرکت فرانسوی ایرباس به امضاء رساند.
ارزش قرارداد خرید هواپیماها از ایرباس 25 میلیارد دلار بوده اما دست آخر با حذف هواپیماهای 380A از این شرایط، رقم قرارداد ایران ایر با ایرباس به محدوده 10 میلیارد دلار رسید.
گفته می‌شود که با توجه به ناتوانی ایران در تأمین منابع مالی مورد نیاز خرید هواپیماهای مورد اشاره، ایرباس، کمپانی طرف حساب ایران در این ماجرا از چند شرکت هواپیمایی دیگر دنیا برای فروش هواپیماهای A ۳۲۰ بازاریابی کرده و ظاهرا هواپیماهایی که برای به فروش به ایران کنار گذارده بود را به کشورهای دیگری پیشنهاد داده.
شرکت‌هایی چون ایر آسیا (مالزی)، ایر ایندیا (هند)، اویانا برازیل (برزیل) و سعودی عربین ایرلاینز (عربستان) هر چند که به صورت روشن، کمپانی ایرباس تا اکنون حاضر نشده پیرامون این ماجرا موضع گیری خاصی کند.
در صورت صحت داشتن این مدعا، آن را می توان یک شکست جدی برای وزارت راه و شهرسازی محسوب کرد چرا که منتقدان دولت در صنعت هوانوردی، از ابتدا نسبت به عواقب این قرارداد و رفتار به گفته آنها غیرحرفه ای دستیاران عباس آخوندی در ماجرای خرید ایرباس از فرانسه هشدار داده بودند.
هرچندکه اصغر فخریه کاشان قائم مقام عباس آخوندی در امور بین الملل بلافاصله این موضوع را یک شایعه و دروغ رسانه‌ای خوانده و گفته که فاینانس‌ها در مراحل نهایی انعقاد قرارداد و زمان‌بندی ورود هواپیماها هم طبق قرارداد بوده اماهواپیمای بعدی در تیرماه سال آینده به ایران تحویل داده خواهد شد.
تمرکز بر زمان تحویل هواپیما درتیرماه سال آینده یک پیام روشن دادشته وآن اینکه برای چندمین بار تحویل ایرباس به ایران با تاخیر جدی مواجه شده؛ این بار چیزی در حدود هشت ماه.
ناگفته نماندکه از زمان امضای تفاهم نامه خریدایرباس ازفرانسه اظهارات متناقضی پیرامون تعداد وتحویل ایرباس به ایران از سوی مدیران دست اندر کاربه فضای رسانه ای کشور راه یافته بود.
ازعباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی گرفته تا قائم مقام او یعنی اصغر فخریه کاشان، پرورش مدیرعامل سابق هما و حتی عابدزاده،معاون کهنسال وزیر راه و شهرسازی در سازمان هواپیمایی کشوری که او حتی پارا فراتراز همه نهاده و از اعدادی عجیب برای تحویل ایرباس در مدت زمانی معلوم سخن به میان آورده.
بر این افراد باید مدیرعامل ایرباس را هم افزود که او نیز در دیدار با حسن روحانی گوی سبقت را از مابقی افراد از پیش گفته ربوده و از تحویل دستکم 17 فروند ایرباس تا پایان سال 2016 سخن گفته.
تا اینجای کارتردید باقی نمانده که وعده هیچیک ازاین افراد در مورد پیوستن ایرباس های تازه نفس به شبکه حمل و نقل هوایی کشور رنگ واقعیت به خود نگرفته.
این احتمال به شدت تقویت شده که با موضع گیری های خشک و خشن ترامپ و ناتوانی درتامین منابع مالی ممکن است که پرونده تحویل ایرباس به ایران درقد و اندازه همان سه فروند قبلی بسته شود.
به ویژه آنکه فرضیه پا پس کشیدن ایران برای تحویل هواپیما از ایرباس با اظهارات جدید فخریه کاشان رنگ و بوی دیگری به خود گرفت؛ "ایران به دلایلی احتیاط می‌کند بعد از داستانی که ترامپ درست کرده، نوبتمان را ممکن است جابه‌جا کنیم؛ اما این به آن معنا نیست که قرارداد ما لغو یا جابه‌جا شده یا فاینانس آماده نشده است."
دیر یا زود،جزییات بیشتری از فراز و فرودهای پنهان در قرارداد ایران با فرانسه برسر تحویل پرنده های آهنی فاش خواهد شد، چرا که فرانسوی‌ها به دلیل شرایط ویژه ایران، همواره کوشیدند تا خود را در لحافی پوشانده و هیچ ریسکی متوجه آنها نشود.
دراین صورت روریای اصغر فخریه کاشان به واقعیت نزدیک نخواهد شد، چه آنکه تصور می‌کرد طرف مقابل یعنی فرانسوی‌ها سرانجام به خواسته‌های معقول ایران تن در خواهند داد.
