به گزارش «نسیم آنلاین» معضلات طبیعی، جغرافیایی، اقلیمی و زیست محیطی از چالش هایی محسوب می شود که در دهه های اخیر ملموس تر از گذشته ظهور و بروز پیدا کرده است. در این میان حوزه اقتصادی از عرصه های به شمار می رود که به‌صورت مستقیم و غیر مستقیم تحت الشعاع این عوارض و پیامدهایی منفی و نامبارکِ طبیعی و زیست محیطی قرار می‌گیرد.

با عنایت به نقش تعیین کننده زراعت، باغداری و کشاورزی در ارتقای بنیه اقتصادی کشورها و ارتباط تنگاتنگ این حوزه با تغییرات اقلیمی و جغرافیایی، طبیعتاً اثرات هرگونه تغییر و تحول در عرصه مذکور، به تدریج در اقتصاد کشورها نیز نِمود پیدا خواهد کرد.

یکی از این معضلات، به پدیده شوم بیابان زایی معطوف می شود که متأسفانه بخش های گوناگونی از جهان را مورد هجمه قرار داده و به تبع ایران نیز از این عارضه ناخوشایند و مخاطره آمیز مصون نمانده است.

ارزیابی ها و مطالعات انجام شده، موید این واقعیت تلخ است که سیر و شتاب بیابان زایی در ایران دو برابر میانگین جهانی است و این زنگ خطری است که صدای چالش و حتی فراتر از آن بحران و فاجعه را به گوش می رساند.

محمد فروتن، یکی از فعالان حوزه زراعت و باغداری وکارشناس ارشد رشته کشاورزی در گفت و گو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی، با اشاره به تشدید پدیده خشکسالی و ظهور و بروز چالش هایی همچون گرم شدن کره زمین،کم آبی و بی آبی، اظهار داشت: با تأملی بر سیر هجمه های طبیعی و زیست محیطی، این واقعیت تلخ به ذهن مُتَبادر می شود که سمت و سوی پیشِ رو به هیچ عنوان نوید بخش و امیدوار کننده نیست.

وی افزود: با عنایت به ارتباط تنگاتنگ کم آبی و رشد و گسترش بیابان ها ، یقیناً ظرف سالها و دهه های آینده با بحرانی عمیق مواجه خواهیم شد و در صورت عدم اتخاذ تدابیر هوشمندانه و تلاش فراگیر ، رفع و دفع معضلات آتی، نه تنها هزینه ساز خواهد بود، بلکه محتمل است غلبه و چیره شدن بر آن امکان پذیر نباشد.

فروتن در ارتباط با پیامدهای کم آبی و بیابان زایی بر حوزه اقتصادی کشورها و علی الخصوص پهنه جغرافیایی ایران زمین،گفت:  ارتباط اقتصاد با آب،خاک و هوا انکار ناپذیر است و با عنایت به نقش بسیار تعیین کننده کشاورزی و زراعت در اقتصاد، معیشت، امنیت و سلامت غذایی و حتی فراتر از آن اقتدار سیاسیِ کشورها، اهمیت مؤلفه های مذکور به مراتب ملموس تر و پر رنگ تر خواهد شد، زیرا در حال حاضر با تهدیداتی مواجه هستیم که به تدریج می تواند بنیه عرصه های اشاره شده را تضعیف نماید.

وی افزود: بر اساس مطالعات و بررسی های انجام شده، یک ششم جمعیت جهان و یک سوم خشکی های کره زمین، به مساحتی بالغ بر 5 میلیارد هکتار در پهنه ای به وسعت 110 کشور جهان در معرض بیابان زایی قرار دارند و قطعاً این به معنای به مخاطره افتادن اقتصاد بخش قابل توجهی از حوزه جفرافیایی و سرزمینی جهان خواهد بود.

کارشناس ارشد کشاورزی گفت: اگرچه در طول سالیان اخیر، تدابیر و تمهیداتی برای مقابله با بیان زایی اندیشیده شده و بخشی از آنها نیز عملیاتی و اجرایی شده، اما باید اذعان کرد روند هجمه بیابانی شدن اراضی در کشور ایران به مراتب فراتر از ضریب اقدامات و تمهیداتِ اجرایی شده است.

بحران کم آبی اقتصاد روستایی را تحت الشعاع قرار داده است

بهزاد درخشان، مدیر تعاونی روستایی شهریار و یکی از فعالان با سابقه غرب استان تهران در حوزه زراعت و کشاورزی در گفت و گو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی ، با اشاره به عمیق تر شدن بحران های زیست محیطی، طبیعی و اقلیمی و مشخصاً کم آبی در کشور و استان تهران گفت: متأسفانه در طول سنوات گذشته، زمان طلایی برای مهار و کنترل این بحران (کم آبی) را از دست داده ایم و به اعتقاد بنده در خوشبینانه ترین حالت ممکن، باید 20 سال پیش اقدامات مقتضی برای مدیریت بهینه مصرف آب به عنوان عامل اصلی خشکسالی و بیابان زایی، در دستورکارِ کلانِ کشوری قرار می‌گرفت.

وی افزود: در حال حاضر در دشت شهریار به عنوان یکی از مستعدترین محدوده های زراعی و کشاورزی در استان تهران،عمق دسترسی به آب به سطح 250 متری رسیده و به تبع این عارضه معلول و نتیجه مصرف بی رویه آب و کاهش سطح و حجم سفره های زیر زمینی است.

درخشان عنوان کرد: حداقل 70 درصد آب مصرفی کشور، مصروف زراعت و باغداری می شود که متأسفانه در بخش قابل توجهی از حوزه های جغرافیایی این مرز و بوم بهینه سازی مصرف آب آن‌چنان که شایسته است لحاظ نشده و اتکای به شیوه های سنتی، ضریب هدر رفت منابع آبی را با سرعت و شتاب فزآینده ای توأم ساخته است.

مدیر تعاونی روستایی شهریار عنوان کرد: در دهه های گذشته روستاهای شهرستان شهریار یکی از کانون های اصلی زراعت و باغداری محسوب می شد، اما متأسفانه بحران کم آبی و برخی سیاست های غلط در حفظ باغات و راضی زراعی، باعث شد دایره فعالیت های مرتبط با کشاورزی به میزان قابل توجهی تنزل یابد که این پدیده نامیمون نه تنها در غرب استان تهران بلکه در بسیاری از نقاط کشور جاری و ساری است که به تبع آن اقتصاد روستایی به عنوان یکی از ظرفیت های بالقوه در توسعه و شکوفایی کشور را نیز با چالش هایی عدیده مواجه ساخته است.

وی افزود:سیاست های مرتبط با بهینه سازی مصرف آب و تجهیز اراضی زراعی و کشاورزی به سیستم های آبیاری قطره ای نیز کُند پیش می رود و با وجود برخی اقدامات مثبتی که در طول سالیان اخیر از سوی دستگاه های مُتِوَلی ، اجرایی شده، لذا ضریب و دامنه اقدامات با عُمقِ فاجعه و سرعتِ تَسَریِ بحران، هَمسان به نظر نمی‌رسد و به نوعی عقب تر از چالش مذکور در حال حرکت هستیم.

درخشان گفت: در بخش آب مصرفیِ شُربِ خانگی نیز توفیقات حاصل شده رضایت بخش نیست که قطعاً اگر در مجموع لگوی مصرف آب در دو عرصه کشاورزی و خانگی موفق عمل می کردیم امروز از این چالش ها و مشکلات عدیده سخن نمی گفتیم.

این فعال حوزه زراعت و باغداری در خاتمه یادآور شد: با وجود از دست دادن زمان طلایی برای مدیریت بحران آب، منطق حکم می کند، نهایت تلاش خود را برای به تأخیر انداختن ظهور و بروز هر چه بیشتر این معضل بِکار گیریم که قطعاً حصول موفقیت هر چه بیشتر در این عرصه، در حفظ بنیه زراعت و کشاورزی کشور به عنوان یکی از اضلاع و ستون های اصلی اقتصاد، مطلوب اثر خواهد بود.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان