گروه اقتصادی «نسیم آنلاین»: برنامه پایش چند سالی است که در تلویزیون پخش می‌شود و توانسته تا حدی مخاطبان خاصی برای خود جذب کند. ولی به عقیده کارشناسان تا آن حدی که باید در اقتصاد ایران تاثیر گذار باشد، نیست. همین مسئله بهانه‌ای شد تا با کیا داوود اسفندیاری مجری برنامه پایش هم کلام شویم. در گفتگوی خبرنگار «نسیم آنلاین، با این مجری تلویزیون، او صراحتا از عدم همکاری دستگاه‌های اقتصادی با برنامه پایش برای پاسخگویی به مردم سخن گفت. گفتگوی خواندنی «نسیم آنلاین» را با وی بخوانید.
با توجه به دغدغه‌های گسترده مردم در حوزه اقتصاد، چرا همیشه برنامه‌های اقتصادی تلویزیون بیننده کمتری دارد و در سایر رسانه‌ها هم بازدید سرویسهای اقتصادی کمتر است؟ برای پر کردن این خلا باید چه کنیم؟
به نظرم ما تا حدی این کلیشه را رفع کردیم. کلیشه‌ای که در تلویزیون برنامه‌های اقتصادی اصلا مخاطب نداشت. ما از خیلی‌های دیگر جلوتریم. در همین رای گیری که برنامه سه ستاره انجام می‌داد ما از برنامه‌هایی مثل هفت، جیوگی و از ساعت 25 جلوتریم. سه تا از مهم‌ترین برنامه‌های اقتصادی تلویزیون، یعنی مناظره، پایش و حرف حساب برای ماست. ما سالهاست که رکورد اس ام اس در شبکه یک را داشتیم. پس اقتصاد بدون بیننده نیست. با وجود این که وقت برنامه ما از برنامه‌های دیگر بدتر است. مثلا حرف حساب که 9 صبح است.
دغدغه مردم حتما اقتصاد است. صحبتهای مردم در مهمانی‌ها، اتوبوس، مترو و... همه اقتصاد است. یکی از دلایلی که اقتصاد در رسانه‌ها ما کم مخاطب است این است که رسانه‌های ما با زبان مردم حرف نمی‌زنند. اگر هم با رویه جلو بروند منقرض می‌کنند. کم کم باید الگوهای خبرنویسی تغییر کند. در رسانه‌ها به علایق مخاطبان ما اهمیت نمی‌دهند. مثلا گزارش بورس که هر روز ظهر منتشر می‌شود برای چه مخاطبانی مهم است؟ اگر با همین روند کار کنیم رسانه‌ها بازی را به شبکه‌های اجتماعی می‌بازند. اقتصاد را در رسانه اشتباه می‌نویسند، چون خواسته مردم چیز دیگری است. من خواسته مردم را در اس ام اس‌هایی که به برنامه می‌آید، دیده ام. اما مسئله اینجاست که چقدر می‌توان به این خواسته‌ها پرداخت؟ مثلا در برنامه‌های ورزشی به راحتی می‌گویند که که فلان مربی، بازیکن و یا داور اشتباه کرد، اما نه کسی به شما زنگ می‌زند و نه کسی شکایت می‌کند. نه کسی می‌گوید که به برند ما آسیب رساندید و نه......
اما اگر ما بخواهیم عین همین را در اقتصاد انجام دهیم، از ما شکایت می‌کنند، دادگاه تشکیل می‌شود و 300 نفر زنگ می‌زنند و به ما می‌گویند اشتباه بوده است. مثلا در مورد فوتبال کثیف مطالب زیادی نوشته شد، اما می‌توان در مورد بورس کثیف مطلب نوشت؟ مثلا یکی از پرونده‌هایی که به زودی در پایش از آن پرده برداری خواهیم کرد این است که عده‌ای می‌آیند روی شرکتهای کوچک و سهام آن را از 200 تومان به 2000 تومان می‌رسانند. همین الان که این جملات را به شما می‌گویم برایم دردسر درست می‌شود. پس ما چگونه به مسائل اقتصادی بپردازیم؟ این مسائل چه فرقی با موضوعات ورزشی دارد؟ بعضی‌ها فکر می‌کنند اگر در اقتصاد بعضی از موضوعات گفته شود، همه چیز بهم می‌ریزد و این بهم ریختگی بد است. اما این بهم ریختگی بد نیست، اگر اطلاعات درست به مردم داده نشود بعد یک اتفاق بدتری بیفتد، بد است.
بعضی از چیزهایی که ما می‌خواهیم بگوییم تلخ است و ممکن است آسیب‌هایی هم به وسیله این حرفها وارد شود، ولی وارد شدن این آسیب‌ها از مشکلاتی که ممکن است در آینده به وجود بیاید بهتر است. در فضای ژورنالیستی ما باید بتوانیم حرفمان را بزنیم. مثلا یکی از وزرا در یکی از برنامه‌های ما وقتی اس ام اس های مردم را برایش خواندیم عصبانی شد! چرا باید در برابر سوال مردم موضع گرفت؟
انتظارات مردم از دولت در حوزه اقتصاد ویژه و خاص است. این وقتی در قاب تلویزیون می‌آید، در سطح بسیار پایینی قرار می‌گیرد و با فیلتر و سانسور مواجه می شود؟
ما این کار را نکردیم یعنی لااقل یک طرف ماجرا،که کسی بیاید و به دغدغه های مردم پاسخ بدهد را نداریم. ما به برخی از وزرا می‌گوییم که به برنامه ما بیایند و در خصوص یک موضوع خاص به مردم پاسخ دهند. بعد آن وزیر اعلام می‌کند که در سفر است. این در حالی است که بعدا متوجه می‌شویم همان وزیر یا مسئول با رسانه دیگری صحبت کرده و حرفش را همانجا زده است.
چرا چنین اتفاقی برای برنامه‌ای مانند "نود" نمی‌افتد؟
برنامه نود در یک پروسه 20 ساله به اینجا رسیده است.
این دلیل نمی‌شود. شما ببیند برنامه "نود" هر کسی را دلش بخواهد روی خط می‌آورد و همه مسئولان ورزشی خود را ملزم می‌دانند که در این برنامه پاسخگو باشند.
دایره فعالیت برنامه نود در نهایت مربوط به وزیر ورزش می‌شود. اما در برنامه ما کل سه قوه در گیر هستند.
حرف شما درست است، اما اگر فردوسی پور در برنامه نود اهل مماشات بود به چیزی در سطح ورزش و مردم می‌رسید که 20 تا 30 سال است پخش می‌شود ولی تاثیر چندانی ندارد.
یک پروسه‌ای طی شده تا برنامه‌ای مثل "نود" به اینجا رسیده و برنامه‌ای مثل ورزش و مردم به جای دیگری رفته. شما ببینید ما موضوع شفافیت حقوق و دستمزد مدیران را تا شب قبل از روزی که قرار بود در صحن علنی مجلس به بحث گذاشته شود پیگیری کردیم. در این ماجرا ما کلی دوست و دشمن پیدا کردیم. چندین نماینده مجلس و وزیر می‌خواستند که این طرح در مجلس تصویب شود. برخی ها هم نمی‌خواستند.
چقدر تلاش کردید که مسئولین را در برابر مطالبات قرار بگیرند و برنامه شما تریبون مطالبات مردم شود.
خیلی تلاش کردیم. مثلا بارها از مسئولان بانک مرکزی خواستیم که روی آنتن بیایند و پاسخگو باشند ولی آنها حاضر به پاسخگویی نشدند. یک بار در موضوع وام 10 میلیونی خرید لوازم خانگی و وام 25 میلیونی خرید خودرو با دو تن از مسئولان بانک مرکزی صحبت کردیم. روابط عمومی بانک مرکزی به دلیل اینکه صریحا با مسئولان بانک مرکزی در این خصوص سوال پرسیده بودیم ناراحت شد و حتی شنیدیم که می‌خواهد با رئیس سازمان صداوسیما صحبت کند و ایشان را تهدید کند که به خاطر این اتفاق بانکها به رسانه ملی آگهی ندهند. این شروع ماجرایی بود که بانک مرکزی از آن به بعد دیگر با ما همکاری نکرد. بعد از صداوسیما به ما اعلام شد که چون مسئولین بانک مرکزی به برنامه شما نمی‌آیند، شما هم درباره آنها صحبت نکنید. مدتی بعد درباره یک موضوعی به بانک مرکزی نامه زدیم، انها هم جواب دادند که شما موضوعی را که می‌خواهید مکتوب به ما اعلام کنید تا ما هم به طور مکتوب به شما جواب دهیم. بعد ما روی آنتن زنده گفتیم که اینجا تلویزیون است و نمی توان با پاسخهای مکتوب با بیننده صحبت کرد، بنابراین بهتر است یکی از مسئولان بانک مرکزی به برنامه بیاید. از آن روز به بعد یکی از مسئولین بانک مرکزی هم به برنامه ما نیامده است. وقتی بازهم پیگیری می‌کنیم می‌گویند سکوت کنید بانکها در حال حاضر در موقعیت حساسی هستند!
در این که برنامه پایش فرسنگها از برنامه‌های دیگر تلویزیون در حوزه اقتصاد جلوتر است شکی نیست ولی بازهم از برنامه‌های مانند "نود" خیلی عقب‌تر است.
من حرف شما را قبول دارم و فکر می کنم در حال حاضر با 10 درصد توان خود کار می‌کنیم. قبل از انتخابات ریاست جمهوری سال 92 آقای نیلی به برنامه پایش آمد و تحلیلی در مورد ایجاد شغل در دولت گذشته ارائه کرد که بسیار چالش برانگیز بود. ولی آقای نیلی در حال حاضر به برنامه پایش نمی‌آید. یعنی برخی‌ها در دوره‌ای از برنامه پایش استفاده کردند که مشکلاتشان حل شود ولی در حال حاضر به برنامه پایش نمی‌آیند! درباره ماجرای سکه‌ها که آقای ترکان به برنامه داده بود، ما خیلی زیر فشار قرار گرفتیم و عده‌ای هم با برنامه قهر کردند.
کار در دولت قبلی راحت‌تر بود یا این دولت؟
این دولت و دولت قبل از لحاظ پاسخگویی هیچ کدام نمره قابل قبولی نمی‌گیرند. ما آمادگی داریم هر کدام از مسئولان به برنامه پایش بیایند و سوالات مردم را مقابل آنها بگذاریم بعد آنها پاسخگو باشند. در این دولت وزرا ابتدا آمدند و قولهایی هم برای همکاری دادند، رئیس کل بانک مرکزی، وزیر صنعت و وزیر نفت آمدند و گفتند حاضرند به برنامه ما بیایند و پاسخگوی مردم باشند ولی به قول خود عمل نکردند.
به نظرتان دلیل این قطع همکاری‌ها چه بود؟
برای این که در روزهای اول می‌خواستند از فرصت برنامه برای بیان اهداف و برنامه‌هایشان بیایند ولی در حال حاضر که زمان پاسخگویی است نمی‌آیند. جالب اینجاست که برخی از وزرا بعد از چهار سال می‌آیند و از مشکلات می‌گویند در حالی در برهه فعلی بعد از چهار سال فعالیت باید پاسخگو باشند. پس چه کسی باید مشکلات را حل کند؟ متاسفانه مسئولان به جای پاسخگویی خودشان در نقش منتقد ظاهر می‌شوند. اگر نمی‌توانستید مسئولیت نمی‌گرفتید. درباره مسکن مهر جواب مردم را نمی‌دهند. خوب بگویید چه زمانی جواب مردم را می‌دهید. مردم درباره موسسه کاسپین از ما مطالبه می‌کنند. ما 10 بار در برنامه‌مان گفتیم. خوب چه اتفاقی افتاد؟
