گروه اقتصادی «نسیم آنلاین»: شرکت مخابرات ایران که در سال‌های اخیر در زمینه‌ی توسعه زیرساخت‌های مخابراتی برنامه‌ی جامعی را اجرا نکرده است، پس از برجام، برای عقب نماندن از توسعه زیرساخت‌ها به سرعت رایزنی‌هایی را با تامین کنندگان خارجی برای خرید تجهیزات و خدمات فنی از آنها آغاز کرده است. به گزارش «نسیم آنلاین»، بطوری که طبق ادعای داوود زارعیان سخنگوی شرکت مخابرات ایران، در 6 ماهه اخیر، شرکت مخابرات ایران توانسته است با انعقاد قرارداد فاینانس خارجی یک میلیارد یورویی با یک تامین‌کننده بین المللی قطعات و تجهیزات، نیازهای خود را تامین نماید.
اگر چه جزئیات این قرارداد فاینانس رسانه‌ای نشده است اما برخی فعالان حوزه مخابرات معتقدند که شرکت مخابرات با این اقدام قصد دارد توسعه زیرساخت های خود را در کشور، با خرید تجهیزات مخابراتی از شرکت چینی هوآوی از محل فاینانس یک میلیارد یورویی چین با سود 6 درصد انجام دهد. مسئله ای که به شدت باعث نگرانی تولیدکنندگان توانمند تجهیزات مخابراتی در کشور شده است چرا که تصمیم برای توسعه زیرساخت های مخابراتی در کشور می‌تواند بازار خوبی برای شرکتهای توانمند داخلی و رشد و توسعه آنها در حوزه مخابرات باشد.
رئیس سندیکای صنعت مخابرات ایران در این باره معتقد است که حدود نیمی از تجهیزات مورد نیاز شرکت مخابرات که قرار است تحت فاینانس یک میلیارد یورویی از چین خریداری شود، بخصوص تجهیزات مرتبط با توسعه بستر IP برای شبکه تلفن ثابت و همچنین زیرساخت NGN، قابلیت ساخت در داخل کشور توسط تولیدکنندگان داخلی را دارد و در صورتی که تامین این قطعات از طریق تولیدکنندگان داخلی انجام شود می‌تواند فرصت بزرگی برای رشد و توانمندی و حتی شکل‌گیری شرکتهای جدید و افزایش اشتغال در این بخش باشد.
چرا مخابرات در صنایعی که تولیدکنندگان داخلی فعالند، به چینی‌ها مراجعه می‌کنند؟
انوشیروان مرآت عضو سندیکای مخابرات ایران در این زمینه به «نسیم آنلاین» گفت: سندیکای صنعت مخابرات ایران جز سندیکاهای خیلی فعال و پویا است و ما در صنعت مخابرات نقاط قوت زیادی داریم.
وی افزود: در حال حاضر در داخل کشور شرکتهای زیادی داریم که در حوزه مخابرات محصولات قابل رقابت با نمونه های خارجی تولید و صادر می‌کنند و ما معتقدیم که تمام کشور و بهره برداران از جمله شرکت مخابرات ایران از توانایی منتفع می‌شوند.
مرآت گفت: مزایای استفاده از تولید کنندگان داخلی در دراز مدت به خود بهره بردار بر می‌گردد. وقتی با تولید کنندگان خارجی کار می‌شود خیلی راحت و به مجرد این که اتفاقی در سیاست خارجی کشور رخ می‌دهد، قراردادها با مشکلاتی از قبیل توقف رو به رو می شود و پروژه‌ها به صورت ناقص تحویل داده می شود.
وی تصریح کرد: شرکت مخابرات تصمیم گرفته در پسابرجام در بخش‌های مختلف خود نوسازی کند و از یک فاینانس استفاده کند. قطعا باید از فرصت فاینانسی که فراهم شده استفاده کند. طبیعی است که شبکه مخابرات ایران نیاز به نوسازی دارد و در بخشهایی ما هنوز تولید داخلی نداریم، می توان از این فاینانس استفاده کرد و نیاز مخابرات ایران را برطرف کرد.
عضو سندیکای مخابرات خاطرنشان کرد: در بخشهایی که ما تولید داخلی داریم، چرا باید از این فاینانس استفاده شود و یک فرصت سوزی اتفاق بیفتد؟ تولید کنندگان داخلی با توجه به پیشرفتهای خوبی که در حوزه علم و فناوری کرده اند پیشنهادهای خوبی را می‌توانند در خصوص این فاینانس به بهره برداری هایی مانند مخابرات ارائه دهند، تا مسائل مالی پروژه هم به عنوان بهره بردار حفظ شود. سندیکای مخابرات ایران آمادگی این همکاری دارد.
مرآت بیان کرد: در حال حاضر هنوز قراردادی منعقد نشده و همه چیز در مرحله بررسی قرار دارد ولی این احتمال وجود دارد که نتیجه این بررسی ها برای صنعت داخلی خوب نباشد!
اساسا استفاده از بازار تقاضای داخلی برای رشد صنایع در کشورهای مختلف بسیار متداول بوده و انتظار می رود مسئولین شرکت مخابرات ایران نیز، در شرایط فعلی کشور که ایجاد اشتغال و خروج از رکود یکی از اولویت‌های اقتصادی کشور محسوب می شود، از این فرصت برای توسعه شرکتهای مخابراتی داخلی و ایجاد اشتغال استفاده نمایند.
صنعت مخابرات جزء صنایعی است که شاخص سرمایه به اشتغال پایینی دارد بدین معنی که در ازای یک سرمایه گذاری ثابت در صنعت مخابرات تعداد شغل بیشتری نسبت به بسیاری از صنایع دیگر مثل فولاد، سیمان و پتروشیمی و مانند آن ایجاد می شود. در واقع این صنعت به شدت به نیروهای کاری محقق و پژوهشگر نیاز دارد. «کاربر» و «دانش‌بر» بودن این صنعت به‌جای «سرمایه‌بر» بودن آن کمک بسزایی به اشتغال متخصصین درکشور می‌کند. لذا داشتن یک سیاست صنعتی همه‌جانبه جهت توسعه و تقویت توانمندی داخلی در این زمینه، یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است.
نکته دوم در باره این قرارداد، سود بالای فاینانس آن و قیمت‌های غیررقابتی تجهیزات است. در واقع سود 6 درصدی این فاینانس در بین فاینانس‌های خارجی سود بالایی به شمار می رود. ضمن آنکه خرید از یک تامین‌کننده واحد باعث می‌شود در عمل شرکت چینی بتواند براحتی محصولاتش را با قیمت دلخواه و معمولا بالاتر از حد متعارف به کشور بفروشد. لذا به‌نظر می‌رسد قرارداد مذکور حتی از منظر صرفه اقتصادی نیز چندان قابل دفاع نباشد.
این نکته نیز قابل ذکر است که قرارداد فاینانس، سرمایه‌گذاری خارجی محسوب نمی‌شود و اساساً سرمایه‌گذاری خارجی با فاینانس تفاوت‌های بسیاری دارد. قرارداد فاینانس بدین مفهوم است که یک بانک یا موسسه تجاری خارجی وامی را به‌منظور عملیات معینی به کشور و یا شرکت مشخصی پرداخت کرده و درواقع کنترلی روی هزینه کردن آن ندارد و لذا تعهدی نیز برای به ثمر نشستن طرح نداشته و در سررسیدهای تعیین‌شده‌ای اصل و سود آن را از طرف قرارداد دریافت می‌کند و منافع‌اش با منافع اقتصادی کشور مقصدگره نمی‌خورد.
شاید بتوان اصلی ترین دلیل این اقدام شرکت مخابرات را جذابیت فاینانس چینی دانست. اما واقعیت آن است که در صورت شفاف‌سازی و تعیین سازوکارهای لازم می توان از سرمایه‌گذاران داخلی برای بخش قابل توجهی از این طرح توسعه استفاده نمود. همچنین بسیاری از سازندگان داخلی تجهیزات مخابراتی می توانند ضمانت های لازم را برای تولید تجهیزات و انجام تعهدات لازم بدهند.
صنعت مخابرات یکی از صنایع کلیدی و مهمی است که می تواند موتور محرکی برای توسعه اقتصاد دانش بنیان، کمک به رشد اقتصادی و اشتغال متخصصان در کشور باشد. بنابراین به نظر می رسد شرکت مخابرات ایران نیاز است در گام اول با شفاف‌سازی و همکاری با تشکل‌های بخش خصوصی، زمینه لازم برای حضور پررنگ‌تر سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان داخلی در امر توسعه زیرساخت‌های مخابراتی در کشور را فراهم نماید.
گفتنی است بنابه گفته سخنگوی شرکت مخابرات ایران، علاوه بر هوآوی، شرکتهای ایتال‌‌تل، قزاق‌تل و کی.تی کره جنوبی نیز توافقاتی برای همکاری‌های مشابه با این شرکت داشته‌اند که از جزئیات آن اطلاعی در دست نیست.
