گروه اقتصادی «نسیم آنلاین»: حسن روحانی شب گذشته و بعد از حدود 5 ماه به رسانه ملی آمد تا با مردم سخن بگوید. همه منتظر بودند تا رئیس جمهور جدیدترین اظهارات خود را در زمینه مسائل مختلف به خصوص در حوزه اقتصادی به زبان بیاورد. اما بر خلاف انتظارات، رئیس دولت یازدهم دست چندان پری برای گفتگوی تلویزیونی با مردم نداشت. وضعیت نامناسب اقتصاد کشور و آمار نگران کننده شاخص های اقتصادی شرایطی را فراهم کرد که رئیس دولت تدبیر و امید شب گذشته را با تاکید بر چند مورد محدود در اقتصاد کشور و تفسیر آنها به نفع دولت به پایان ببرد. حسن روحانی دیشب در سخنانی تکراری بار دیگر بر افزایش میزان فروش نفت خام در دوران پسابرجام تاکید کرد و آن را نشان دهنده توفیق دولت در حوزه اقتصاد دانست. این در حالی است که تاکید بر خام فروشی درست بر خلاف اقتصاد مقاومتی است و نمی توان نقطه اتکایی برای اقتصاد کشور به حساب بیاید.
تاکید دیگر رئیس جمهور در گفتگوی تلویزیونی دیشب جهش در صادرات غیرنفتی و مثبت شدن تراز تجاری بود که این مورد هم بسیار بحث انگیز به نظر می رسد، زیرا گمرک در جدیدترین آمار تجارت خارجی کشور با حذف ناگهانی میعانات گازی شرایطی را فراهم کرده که صادرات غیر نفتی کشور در چهار ماه نخست امسال با جهش قابل توجهی رو به رو شود. همچنین مثبت شدن تراز تجاری در شرایطی اتفاق افتاده است که با کاهش شدید واردات مواد واسطه ای و سرمایه ای به عنوان مواد اولیه مورد نیاز برای تولید رو به رو شده ایم که این مسئله هم به دلیل رکورد عمیق مورد در اقتصاد کشور و تعطیلی کارخانه هاست. همچنین رئیس جمهور تک رقمی شدن تورم را هم نقطه مثبت دیگری در کارنامه دولت دانست در حالی که طبق گزارشهای بانک مرکزی علی رغم کاهش تورم قیمت کالاهای اساسی مردم مدام در حال افزایش است و روزی نیست که خبر از گرانی یک کالای مورد نیاز مردم در سطح جامعه منتشر نشود. سخنان دیشب حسن روحانی در شرایطی به چند مورد خاص در اقتصاد کشور اختصاص داشت و همان موارد هم به شکل عجیبی به نفع دولت تفسیر شده بود که همه انتظار داشتند رئیس جمهور از رکود موجود در صنایع کشور، تعطیلی کارخانه های تولیدی معروف مانند ارج، آزمایش و پارس الکتریک، آمارهای منفی بخش تولید در فصل بهار، عدم اعلام نرخ رشد اقتصادی سال گذشته توسط بانک مرکزی، افزایش سرسام آور نقدینگی و پایه پولی، سقوط بی سابقه شاخص بورس، رکود عمیق و بی برنامه بودن دولت در بخش مسکن، رکورد زنی در واردات بنزین و عدم توجه وزارت نفت به صنایع پایین دستی، واردات کالاهای مصرفی که نمونه داخلی دارند، باز نشدن سوئیفت و ال سی علی رغم گذشت شش ماه از اجرای برجام، دو برابر شدن هزینه های جاری و ده ها مورد دیگر در اقتصاد کشور سخن بگوید و در آغاز آخرین سال دولت یازدهم از عملکرد دولت متبوعش دفاع کند. اما هیچ کدام از این انتظارها محقق نشد تا مردم با تماشای حدود یک ساعت گفتگوی کسل کننده رئیس جمهور در رسانه ملی بار دیگر سخنانی تکراری را از جانب رئیس دولت تدبیر و امید بشنوند. همین مسئله بهانه ای شد تا «نسیم آنلاین» به سراغ چند اقتصاددان برود و نظر آنها را در این زمینه جویا شود که خواندن آن خالی از لطف نیست.
دکتر عبدالمجید شیخی- اقتصاددان و عضو هیأت علمی دانشگاه: به نظرم جناب رئیس جمهور در سخنرانی دیشب بیشتر حرفهای گذشته را تکرار کرد، گویی ایشان تازه رئیس جمهور شدند! جناب روحانی سه سال است که رئیس دولت هستند و توقع بر این بود گزارش عملکردی از سه سالی که گذشت ارائه دهند اما این اتفاق نیفتاد. نکته قابل توجه در مصاحبه دیشب ایشان، افتخار رئیس جمهور به خام فروشی و افزایش صادرات نفت خام است! از سوی دیگر کاهش تورم به دلیل سیاستهای اقتصادی جناب روحانی نبوده است که تیم اقتصادی دولت بدان افتخار میکند!
دکتر ساسان شاه‌ویسی- اقتصاددان: به نظر بنده جناب رئیس‌جمهور بسیاری از واقعیات اقتصاد ایران را نگفت. مصاحبه دیشب ایشان مانند رئیس جمهوری نبود که سه سال است روی کار است!
دکتر احمد جعفری‌صمیمی- استاد اقتصاد دانشگاه مازندران: به نظر من صحبت‌های آقای روحانی پس از فرمایشات مقام معظم رهبری برای بهبود انتظارات خوشبینانه نسبت به آینده لازم و مفید بود. برجام باعث کاهش نااطمینانی در اقتصاد کشور و ربهبود فضای کسب و کار شد . تثبیت نسبی نرخ ارز افزایش صادرات نفتی و زمینه بهبود سرمایه گذاری خارجی را فراهم نمود اما تیم اقتصادی دولتی باید با جدیت بیشتر با هماهنگی با سایر قوا مسایل را پیگیری کرده تا خروج رکود اقتصادی با سرعت بیشتری اتفاق افتد.کماکان سه موضوع اشتغال مخصوصا جوانان و دانش آموختگان ، مبارزه جدی با فساد اقتصادی و جلوگیری از تخریب محیط زیست لازم است از اولویت بالاتری برخوردار شود.
دکتر سید پرویز جلیلی کامجو- عضو هیأت علمی گروه اقتصاد دانشگاه آیت‌الله بروجردی: واقعا خسته کننده است مجریانی که حتی کلیات علم اقتصاد را نگذرانده‌اند مسئول پرسش‌های اقتصادی از رئیس جمهور باشند. خسته کننده است که راهی پیدا نمی‌شود تا به سیاسیون فهماند که آثار توسعه اقتصادی باید در سیاست مشاهده شود نه آثار توافقات سیاسی در اقتصاد. اگر تحریم بر سیاستمداران اثر نداشته است به دلیل فیش‌های نجومی بوده است و اگر امروز آثار برجام مشاهده می‌گردد مجددا دلالان برجام آثار آن را مشاهده می‌کنند نه کارگرانی که چندین ماه است حقوق نگرفته‌اند و از ترس بیکاری، بیگاری می‌دهند. کاهش تورم در اقتصادی که در گل نشسته است افتخار نیست آقای رئیس جمهور! کاهش قیمت‌های جهانی و تاثیر آن بر موازنه تجاری امتیاز نیست و اما... من مانند شما به آینده امیدوار نیستم.
دکتر قدرت‌الله امام‌وردی- اقتصاددان و عضو هیأت علمی دانشگاه: فرمایشات ریاست محترم جمهور عمدتا بیان مکرر کلیات و اهداف دیرینه اقتصاد ایران است که بصورت آمال و آرزو درآمده است که میتوان به ایجاد رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال، افزایش حقوق دستمزد با تورم ،گسترش و تقویت بخش خصوصی و...اشاره نمود. البته باید اذعان کرد متاسفانه هیچ برنامه عملی برای دستیابی به این اهداف در فرمایشات رئیس جمهور محترم دیده نمی شود. البته تابو شکنی و تصریح شجاعانه (قطعا هزینه هایی در بر خواهد داشت) مسائلی همچون تجمیع بودجه نهادهای مختلف تحت عنوان فرهنگی و اختصاص آن به آموزش و پرورش، عدم پایبندی ١+٥ به تعهدات خود در برجام، مسئله فیش های حقوقی نجومی و البته نقش مهم شبکه های اجتماعی، با اینکه همگان بر این مسائل واقف هستند از نکات برجسته سخنان ایشان بود که باز هم توصیف بیشتر مشکلات بود وعملا برنامه ای برای حل مشکلات آنهم در سال سوم ریاست جمهوری در بر نداشت.
محمود کریمی- پژوهشگر اقتصادی: مهمترین دستاورد برجام که دیشب دکتر روحانی بر آن تأکید کرد، مسأله خام فروشی نفت بود. در عصر اقتصاد پسا صنعتی که در حال گذار به مرحله رقابت دانش بنیان بودن اقتصادها می رویم، رئیس جمهور کشور ایران به عنصری افتخار میکند که در عصر پیشا صنعتی شاید کاربرد داشت. البته رئیس جمهور اشاره نمی‌کند که علیرغم افزایش تولید و صادرات اما؛ قیمت نفت به دلیل سیاستهای دولتهای دوست دولت ، به طرز فجیعی کاهش یافت و همین دستاورد غیر مهم اقتصادی را هم بی اثر کرد.
دکتر محمد نصراصفهانی- استاد اقتصاد دانشگاه علوم خوارزمی: مصاحبه دیشب جناب روحانی، فاقد هر گونه مطلب نو و جدید بود و بیشتر به نطق انتخاباتی و تبلیغاتی نامزدی می‌ماند که از فرط بی حوصلگی و شاید خستگی ، نا امیدی و نگرانی و تهی بودن چنته دولت برای خروج جامعه از نگرانی‌های فزاینده ناشی از رکود و بیکاری و گرانی را به نمایش می گذاشت! در مجموع مصاحبه موفقی نبود و تاکید ایشان بر افزایش تولید و صادرات نفت نشان از اتخاذ و طی مسیر غلط دولتهای گذشته در تکیه بر درآمدهای نفتی بر اداره کشور داشت و اینکه اعتیاد مزمن به نفت به بیماری مهلک اقتصاد ایران تبدیل شده است و ظاهرا دولت ایشان قادر به ترک این اعتیاد نیست.
سید مهدی زریباف- رئیس مرکز مطالعاتی مبانی و مدل‌های اقتصاد بومی: آقای روحانی حرفهای قبلی را تکرار کرد. ایشان باید پاسخ دهد در سه سال اخیر چه کرده است؟ من گزارش عملکردی از ایشان ندیدم، ایشان باید پاسخ میدادند چرا بعد از یکسال از امضای برجام، چرا تحریمها برداشته نشد؟ چرا وضع مردم بهتر نشد. بهتر است جناب روحانی بداند کاهش تورم به دلیل تشدید رکود بوده است نه سیاستهای اقتصادی تیم اقتصادی ایشان.
دکتر سیدمحمدکاظم رجایی- اقتصاددان: حرفهای دیشب رئیس جمهور تکرار حرفهای گذشته بود. ایشان فکر کردند که تازه اول مسیر هستند. 1100 روز از عمر دولت یازدهم گذشته است و تنها کمتر از 360 روز دیگر عمر دولت تمام می‌شود، به نظر این حرف‌ها موقعی خوب بود که 1100 روز از عمر دولت باقی می ماند نه امروز.
دکتر موسی احمدی- عضو هیأت علمی دانشگاه ابهر: به نظر می رسد یکی از مشکلات کشور توجه بیشتر به ظرفیتهای داخلی در کنار بهره گیری از توانمندیهای خارجی است که این امر مستلزم فراهم نمودن زیرساختها و پیش شرطهای مورد نیاز در بخشهای مختلف می باشد. اتخاذ برنامه های اجرایی کوتاه مدت و استراتژیهای بلندمدت و اعتماد به صاحبنظران داخلی یکی از نقاط عطف موفقیت است.
