به گزارش «نسیم آنلاین» جهان صنعت نوشت: بازار مسکن در حالی وارد چهارمین سال رکود میشود که به گفته وزیر و معاونانش این رکود به پایان رسیده و در نیمه دوم سال به وضوح قابل مشاهده خواهد بود. در کنار اظهارات پیدرپی مسوولان دولتی در مورد شروع دوران رونق، آمارهای رسمی نیز دستکم از شروع نسبی رونق از اردیبهشتماه امسال خبر میدهند. در مقابل این دیدگاه بسیاری از کارشناسان، منتقدان دولت و حتی نمایندگان مجلس نیز معتقدند این سخنان وزیر و معاونانش در مورد رونق به منظور ایجاد جو روانی مطرح میشود و بازار مسکن هنوز در شرایط رکود به سر میبرد. از طرف دیگر این دسته از افراد معتقدند دولت در انتشار آمارهای رسمی نیز همین هدف را دنبال میکند. رییس کمیسیون عمران مجلس پیش از این در همین ارتباط به
«جهانصنعت» گفته بود آمارهای منتشرشده در ارتباط با رونق مسکن ساختگی بوده و صحت ندارند. صرفنظر از اینکه وزیر راهوشهرسازی و معاونانش از هر فرصتی برای اظهارنظر درباره آینده بازار مسکن استفاده و همواره بر خروج این بخش از رکود تاکید میکنند، پاسخ به این پرسش که آیا بازار مسکن واقعا از رکود خارج شده یا خیر بسیار اهمیت دارد.
دولتیها به دنبال جوسازی؟
عباس آخوندی، وزیر راهوشهرسازی روز گذشته اظهار کرد: در سه ماه اخیر ۲۱ هزار فقره تسهیلات خرید داشتیم که نسبت به سال گذشته بیش از ۱۴ درصد رشد داشته است. در همین مدت ۱۵ هزار و ۵۰۰ فقره تسهیلات ساخت داشتیم که بیش از ۳۴ درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته است. این ارقام نشان میدهد که در بخش مسکن اتفاقاتی دارد رخ میدهد. وزیر راهوشهرسازی تاکید میکند: بخش مسکن وارد دوره خروج از رکود شده است نه اینکه بخواهد منتظر آینده باشد. وی معتقد است: نکته مهم این است که بحث عرضه و تقاضا را با هم داشته باشیم که آمارها نشان میدهد این اتفاق رخ داده است چرا که تسهیلات ساخت و تسهیلات خرید با رشد بسیار خوب پیش میرود.
حدود یک ماه پیش نیز محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت از رونق نسبی در بازار مسکن طی دو ماهه فروردین و اردیبهشت در سالجاری خبر داد و گفت: طی دو ماهه فروردین و اردیبهشت برای واحدهای مسکونی و آپارتمانی از جهت معاملات و ارزش آن، رشدهایی حاصل شده است. وی در مقام سخنگوی دولت اعلام کرد: در فروردین تعداد معاملات 19 درصد رشد داشته و ارزش واحدهای مسکونی 4/34 درصد رشد داشته است. در اردیبهشتماه نیز تعداد معاملات 7/0 درصد با ارزش معاملات 1/5 درصد رشد داشتهایم.
حامد مظاهریان، معاون مسکن و ساختمان وزارت راهوشهرسازی نیز دیگر فرد دولتی است که بر رونق مسکن تاکید دارد. وی در فروردینماه از آغاز رونق بازار مسکن از نیمه دوم امسال خبر داده بود و گفته بود: آنطور که از شواهد بازار مسکن و همچنین تجربه دورههای رکود و رونق از یک طرف و چشمانداز اقتصاد کلان کشور بهعنوان یکی از اصلیترین عوامل موثر بر بازار مسکن از طرف دیگر نشان میدهد نقطه شروع رونق در بازار معاملات مسکن را میتوان پایان نیمه اول سال 95 (بهطور دقیقتر از مردادماه- مصادف با پایان ماه رمضان) پیشبینی کرد.
مظاهریان کاهش نرخ سود بانکی را عامل مهمی برای افزایش سرمایهگذاری و تسریع رونق در بازار مسکن و ساختوساز میداند و اظهار میکند: هر چند نرخ دو درصدی کاهش یافته در دو ماه اخیر به تنهایی کافی نبوده و این اثرگذاری زمانی محسوستر است که نرخ سود باز هم بهطور موثر و متناسب با کاهش تورم در کشور کاهش یابد.
چند روز پیش نیز محمدهاشم بت شکن، مدیر عامل بانک مسکن نیز حرکت خوب معاملات مسکن از فروردین و اردیبهشتماه و رشد تسهیلات ساخت مسکن در دیماه 94 حدود به میزان 50 درصد نشانه خروج از رکود عنوان کرده بود. دیگر مدیران همراه وزارت راه نیز در اظهاراتی مشابه متفقالقول سال 95 را سال خروج از رکود عنوان کرده و دلایل خود را نیز ارائه دادهاند.
گزارشهای رسمی چه میگویند؟
در شرایطی که منتقدان این اظهارات دولتیها را در راستای سیاست ایجاد جو روانی میدانند آمار منتشر شده از سوی بانک مرکزی از وضعیت مسکن در سه ماهه ابتدای سال تاییدکننده سخنان وزیر و معاونانش است. بانک مرکزی در آخرین گزارش خود از وضعیت بازار مسکن اعلام کرده است: تعداد معاملات آپارتمانهای مسکونی تهران در اردیبهشت امسال نسبت به ماه مشابه سال قبل 2/8 درصد افزایش یافته است. براساس گزارش بانک مرکزی در اردیبهشتماه سال ۱۳۹۵، متوسط قیمت خرید و فروش یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده از طریق بنگاههای معاملات ملکی شهر تهران 1/40 میلیون ریال بود که نسبت به ماه قبل و ماه مشابه سال قبل به ترتیب به میزان 7/1 و 8/2 درصد افزایش یافته است.
آمار خرید و فروش خردادماه نیز رونق گرفتن بازار را تایید میکند. در همین حال بانک مرکزی به طرزی معنادار اعلام کرده است که رونق بازار مسکن شروع شده و در ادامه نیز تداوم خواهد شد و این در حالی است که دولت در انتشار این آمارها توسط مخالفان به آمارسازی و ارائه گزارشات خلاف واقع متهم شده است.
رونق اردیبهشت و خرداد
در این شرایط اولین واقعیت این است که آمار رسمی رشد بازار مسکن را در دو ماه اردیبهشت و خرداد نشان میدهد. بر اساس گزارش بانک مرکزی رشد حجم معاملات و همچنین قیمت هر متر واحد مسکونی در ماههای اخیر در کنار افزایش میزان تسهیلاتدهی در حوزه مسکن، موجب توافق نظر بر آغاز تحرک در بازار مسکن و خروج آن از رکود شده است. افزایش متقاضیان در بازار اجاره، رشد حجم معاملات و تغییرات قیمتی ساختمانهای مسکونی بر مبنای متر مربع از جمله مهمترین عوامل شروع دوران رونق در بازار مسکن عنوان میشود. در کنار این تغییرات تسهیلات متنوع دولت در حوزه مسکن نیز در تحرک بازار بیتاثیر نبوده است.
آنچه فعالان اقتصاد مسکن بر آن تاکید میکنند واکنش غیرتورمی بازار مسکن به خروج از رکود است. عدم افزایش بیش از حد قیمتها در دوران گذار به رونق روندی است که دولت انتظار آن را میکشد تا با کنترل قیمتها تقاضای مصرفی را به مرور افزایش دهد. برهمین اساس کارشناسان براساس مشاهده نشانههای تغییر فاز زودتر از موعد بازار مسکن از زمستان سال 94، انتظار دارند روند رشد معاملات به آهستگی ادامه یافته و بازار دچار سکته قیمتی نشود. از طرف دیگر طی دو سال اخیر که تورم روند نزولی گرفته سیاستهای بانکی دولت نیز بر کاهش نرخ سود تسهیلات متمرکز شده و سود بانکی به طور پلکانی کاهش یافته است.
واقعیت گمراهکننده
واقعیت دوم اما سقوط شدید آمار رشد معاملات مسکن در فروردینماه است. اگرچه این ماه نیمه تعطیل بوده و این روند هرسال تکرار میشود اما نشان میدهد ممکن است آنچه که بانک مرکزی از آن به عنوان تداوم شرایط رونق یاد میکند در ماههای آینده رخ ندهد. اولین ماه سال 95، قیمت آپارتمان با کاهش هشت درصدی و حجم معاملات با سقوط 56 درصدی به پایان رسید. اگرچه تکیه بر این واقعیت که آمار معاملات در این ماه کاهش داشته کمی گمراهکننده است اما باید دید با پایان فصل رونق معاملات و شروع زمستان آیا روند رونق ادامه خواهد داشت و پیشبینی بانک مرکزی محقق میشود یا خیر؟
از بنگاههای معاملات چه خبر
با وجود اینکه رونق به غیر از آمار و ارقام در بنگاههای معاملات مسکن نیز باید قابل مشاهده باشد، گزارشهای رسیده به «جهانصنعت» نشان میدهد این رخداد در بنگاههای مسکن به طور ملموس قابل مشاهده نیست. یک مشاور املاک در تهران در این ارتباط به «جهانصنعت» گفت: به طور طبیعی در این ماهها مراجعات کمی افزایش پیدا کرده اما نمیتوان آن را به عنوان رونق ادامهدار مسکن تلقی کرد. وی ادامه داد: با وجود اینکه مراجعات نسبت به شرایط اسفبار زمستان سال گذشته بهتر شده است اما همچنان از درآمد شغل خود راضی نیستیم.
همه این عوامل باعث شده است رونق بازار مسکن درهالهای از ابهام قرار گیرد و دستکم تا فرا رسیدن نیمه دوم سال نتوان به طور مشخص وقوع آن را اعلام کرد. اما در عین حال آنچه اکثر منتقدان روی آن تکیه میکنند نبود برنامه مشخص برای بخش مسکن است. یکی از دلایلی که مخالفان برای ادعای خود مبنی بر ایجاد جو روانی توسط دولت میآوردند همین بیبرنامه بودن دولت است اما در عین حال کارشناسانی هم هستند که پیشبینی میکنند سال آینده بازار رونق بگیرد اما نحوه رونق معاملات در نیمه دوم سال از نیمه اول متفاوت خواهد بود. با این حال آنچه برای مردم و متقاضیان خرید مسکن اهمیت دارد، استفاده از تسهیلات مسکن برای خانهدار شدن است و استقبال آنها از این تسهیلات نیز میتواند به روند صعودی معاملات کمک کند.