گروه اقتصادی نسیم آنلاین: یک بام و دو هوای ایالات متحده برای فروش هواپیمای بوئینگ به ایران با نامه تهدیدآمیز سه عضو کنگره آمریکا وارد مرحله جدیدی شده، اینک معلوم نیست که بوئینگ همچنان برای فروش هواپیما به ایران همچون گذشته اصرار دارد و مهمتر اینکه موضع دولت ایران در قبال این مواضع آمریکا همانندگذشته خواهد بود یا خیر؟
به گزارش خبرنگار نسیم آنلاین، پیتر روسکام"، "باب دالد" و"رندی هولتگرین، سه عضو کنگره با ارسال نامه‌ای به شرکت بوئینگ نسبت به فروش هرگونه پرنده آهنی به ایران هشدار داده و مدعی شده اند که هرگونه توافق بوئینگ با ایران کمکی موثر به حامی برجسته تروریسم بوده و هواپیماهای آمریکایی مبدل به هواپیماهای جنگی ایران می‌شوند.
البته پس از این اظهارات توهن آمیز، شرکت بوئینگ از هرگونه موضع گیری یا اظهار نظری اجتناب ورزیده و هنوز معلوم نیست که مدیران این شرکت هواپیمایی با سکوت خویش موافق این موضع گیری بوده و یا آن را قبول ندارند.
درحال حاضر، تعداد هواپیماهای بوئینگ موجود در صنعت حمل و نقل هوایی کشور 60 فروند بوده که 48 فروند آن از نوع MD ، 747 ، 7373، 727 و 755 بوده که در شرکت‌های 14گانه هواپیمایی کشور در حال پروازند. این یعنی 32 درصد از ناوگان هواپیمایی کشور در اختیار پرنده‌های آهنی از نژاد آمریکا است.
هر چه که هست، ششم فروردین ماه سالجاری، وزارت خزانه داری آمریکا سندی را منتشر ساخته که بواسطه آن انجام معاملات مربوطه به هواپیما با ایران توسط شرکت‌های هواپیمایی آمریکایی تسهیل شود.
کمی بعد از این نامه هم مدیران میانی بوئینگ راهی تهران شده و با مدیران صنعت هواپیمایی کشور جلسه گذارده که در ظاهر، 3 مدل هواپیمای بوئینگ هم برای به فروش به ایران پیشنهاد شده؛ بوئینگ 777 ، 787 و 737.
به هر روی، مجوز وزارت خزانه داری آمریکا نخستین گام دولت آمریکا برای بوئینگ از سال 57 شمسی بدین سو محسوب شده که احتمال اجرایی شدن آن گاه تقویت و گاهی نیز تضعیف می‌شود.
دلیل آن نیز حضور نهادهای قدرتمند در بدنه ساختار سیاسی و تاثیر آن بر بنگاه‌های بزرگ اقتصادی آن کشور بوده که هرگونه اتصال آنها با ایران را خطرناک جلوه می دهند.
در حال حاضر 250 فروند هواپیمای با سن متوسط 20 سال در ناوگان هوایی کشور فعال بوده که از این مقدار 150 فروند آن عملیاتی بوده و مابقی، یعنی 40 درصد آن به دلیل نداشتن قطعات یدکی زمینگیر شده اند، بنابراین ایران دریک دهه آتی به 500 فروند هواپیمای جدید نیاز خواهد داشت که در صورت تحقق این امر، متوسط سن ناوگان حمل ونقل هوایی کشور به 12 سال تخفیف خواهد یافت.
به گزارش نسیم آنلاین، واقعیت این است که"بوئینگ" از زمان قطعی‌تر شدن حضور پرنده‌های آهنی همتای فرانسوی خود در ایران به شدت به تلاطم افتاده و در تلاش است تا سهم هواپیماهای خود در صنعت حمل و نقل هوایی ایران را بیشینه سازی کند. به ویژه آنکه در زمان سفر رییس جمهوری ایران به فرانسه تفاهم نامه اولیه خرید 118 فروند هواپیمای ایرباس به ارزش دستکم 10.5 میلیارد دلار به امضاء رسید.
بهمن ماه سال گذشته که قرارداد خرید این تعداد هواپیما به امضاء رسید، قرار شد 40 روز کاری بعدتر، این پیمان به قرارداد نهایی منتج شود، هر چند که این اتفاق تا اکنون رخ نداده که با پایان یافتن سال 94 بحث قطعی شدن قراردادها به خردادماه موکول شد!
تا اینجای کار، مهمترین چالش برای هر دو شرکت هواپیما ساز آمریکایی و فرانسوی نحوه تامین مالی مرکب‌های آهنی به ایران بوده، چرا که بانک‌های اروپایی از ورود به مرحله تامین منابع مالی هواپیماها به شدت نگران بوده و همچنان با وجود اجرای برجام، دست به عصا به سمت ایران حرکت می‌کنند. شاید از همین رو است که اینچنین جریان فروش هواپیمای ایرباس به ایران از سیاست لازم برخوردار نبوده است.
سازمان هواپیمایی کشوری در همین زمینه معتقد است که در مرحله نخست بین 5 تا 8 فروند هواپیما از خانواده ایرباس به شبکه حمل و نقلی کشور تزریق خواهد شد و اذعان داشته که روحیه بازدارندگی از سوی اروپایی ها برای تحویل ایرباس ها وجود ندارد. از قرار معلوم، تأمین مالی هواپیماهای ایرباس به صورت فاینانس با سهم 85 درصدی شرکت ایرباس و نقدینگی 15 درصدی ایران ایر انجام خواهد شد، چنانچه "ایران ایر" امکان تأمین سهم 15 درصدی خود را نداشت، ایرباس این رقم را از محل فاینانس برای ایران ایر تأمین میکند.
برکنار از ماجرای پر فرازو نشیب ایرباس، اما به نظر می‌رسد شرکت بوئینگ هم برای حضور هواپیماهای خود در آسمان ایران با دست‌اندازهای مهمی مواجه باشد. این موانع جدای از ماهیت مالی آن همچون ایرباس، بیشتر رویکردی سیاسی داشته است که البته کارشناسان معتقدند این رویکرد همچنان ادامه خواهد داشت.
سخنگوی بوئینگ گفته که پیچیدگی‌های اوضاع منطقه و وضعیت دائما درحال تغییر آن را درک کرده و پیوسته در حال راهنمایی دولت آمریکا درباره فعالیت‌های تجاری در ایران بوده است. جالب تر اینکه کمی بعد از این اظهار نظر، صدور حکم دیوان عالی آمریکا علیه ایران مبنی بر برداشت دو میلیارد دلار از دارایی بلوکه شده ایران بحث و جنجال‌های زیادی را براه انداخت، این یعنی یک رویکرد دوگانه آمریکا در قبال برجام و ارتباط آن با ایران است.
با وجود آنکه دولتمردان آمریکا می‌کوشند در ظاهر خود را علاقمند برای رفع دست‌اندازهای فراروی روابط تجاری با ایران نشان دهند اما واقعیت این است که در این سوی ماجرا، در ایران، این اقدام ایالات متحده به یک راهزنی خیابانی شبیه سازی شده که به صورت مستقیم دست اندازی به اموال مردم ایران را تفسیر میکند.
سوال اساسی این بوده که دلیل اصرار وزارت راه و شهر سازی برای خرید هواپیما از کشوری که اموال بلوکه شده ایران را مصادره میکند در چیست؟
دست اندرکاران امر، معتقدند که در این شرایط دیگر، خرید هواپیما از بوئینگ هیچ توجیهی نداشته و معامله با شرکت هواپیما ساز آمریکایی، با وجود دست اندازی به اموال بلوکه شده، باج دادن به آمریکایی ها تعبیر خواهد شد.
با وجود آنکه ایرباس و بوئینگ دو بال بزرگ صنعت حمل و نقل هوایی جهان محسوب شده و بخش مهمی از هواپیماهای فعال در این عرصه دارای ملیت فرانسوی و یا آمریکایی هستند، اما باورمندانه باید پذیرفت که عرصه بین الملل، محل تامین منافع حداکثری ملی است.
چنانچه مدیران ارشد وزارت راه وشهرسازی به این اصل مهم باور داشته باشد، یگانه راه پیش رو در قبال اقدام اخیر آمریکا، عقب نشینی از جریان مذاکرات با بوئینگ و تمرکز برخرید هواپیما از فرانسه، ایتالیا و حتی امبرائر برزیل بوده که در اینصورت، اصول مهم برجام برای دولتمردان و بنگاهداران آمریکایی لااقل تا حدودی تداعی می‌شود.
