«نود اقتصادی»-دکتر مهشید عبدالسلامی، تحلیلگر مسائل اقتصادی: دولت اگر بخواهد از طریق چاپ پول، کسری بودجهاش را تامین کند، اینکار نتیجهای جز تورم نخواهد داشت. این مسئله در مورد استقراض از بانکهای تجاری نیز صادق است. چون بالاخره این استقراض به بانک مرکزی ختم خواهد شد و همان نتیجه چاپ پول و تورم را ایجاد خواهد کرد.
یکی از مکانیسمهای موثر بر کاهش کسری بودجه ایران نرخ ارز است که دولت میتواند با تبدیل ارز به ریال سعی در کاهش کسری بودجه داشته باشد. نکته بسیار مهم در این رویکرد تحریمهای اقتصادی است که سبب میشود دولت بسیار محتاطانه تر در مورد ارز به خاطر عدم فروش نفت داشته باشد و سعی در استفاده از ارز در موارد ضروری را در دستور کار قرار دهد.
بنابراین دولت میتواند قیمت میزان ارزی که در بازار را تزریق میکند را افزایش دهد تا با افزایش قدرت خرید خود سعی در پوشش کسری بودجه داشته باشد و این امر در اقتصاد ایران نیز کشش بالایی برای رقم خوردن دارد. بطوریکه چون میزان تورم در اقتصاد ایران نسبت به شرکای تجاری خود بالا است، قیمت تولیدات داخلی در ایران گران تر از محصولات وارداتی باشد و همین نکته میزان تقاضا برای واردات و استفاده و تقاضا برای ارز را بالا ببرد. نتیجهی چنین رویکردی میتواند تورم باشد و منجر به وجود آمدن مارپیچ تورم-ارز –تورم شود.
موثرترین راهکار برای کاهش کسری بودجه میتواند استقراض مستقیم از مردم باشد که در این راستا دولت میتواند نرخ اوراق دولتی را بالاتر از نرخ سود بانکی بلند مدت قرار دهد که در نتیجه این رویداد، مردم با خرید اوراق دولتی نقدینگی لازم را در اختیار دولت قرار میدهد و از سوی دیگر نقدینگی ثابت میماند و از طرفی تورم دیگر از جانب نقدینگی افزایش نمییابد.
بطور خلاصه میتوان اذعان نمود دولت باید استقراض مستقیم از مردم را در دستور کار قرار دهد و هم چنین دستگاه دیپلماسی ایران نیز باید شرایط لازم برای بازگشت ایران به صحنه بین الملل را بطور جدی پیگیری نمایند.
به عبارت دیگر با استقراض مستقیم از مردم دولت کسری بودجه خود را به تعویق میاندازد که با سررسید این اوراق دولت مجبور است تا اوراق را خریداری و سود آن را نیز بپردازد که در نتیجه دولت نخواهد توانست از شر کسری خلاص شود که در این راستا با به تعویق انداختن کسری و مذاکره در راستای رفع تحریم و محقق شدن رفع تحریم میتواند با فروش نفت و گاز ضمن پوشش کسری بودجه و با درس گرفتن از تجارب گذشته و نحوه صحیح خرج کردن پولهای نفتی رشد و توسعه اقتصادی را به کشور به ارمغان بیاورد.