حسین صمصامی اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی در گفتگو با «نود اقتصادی» در خصوص تاثیر صحبتهای دیروز رئیس جمهور بر بازار ارز اظهار کرد: وقتی نرخ ارز افزایش پیدا کند، هرچه قدر آقای رئیس جمهور بگوید ذخایر ارزی بالا رفته هیچ تاثیری ندارد، ولی وقتی نرخ ارز پایین بیاید و آقای رئیس جمهور بگوید ذخایر ارزی ما "صفر" است، قطعا روی بازار تاثیر می‌گذارد.
وی افزود: نوع مدیریت ارزی بانک مرکزی که باعث شده قیمت ارز از حدود 18 هزار تومان به 10 هزار تومان برسد مدیریت درستی نیست. البته نرخ ارز در روزهای اخیر مجددا به 12 هزار تومان نزدیک شده است.
دلیل کاهش نرخ دلار در یکی دو ماه اخیر
صمصامی گفت: بانک مرکزی اصل بازار آزاد را پذیرفته است. بعد از افزایش نرخ ارز تا نزدیک 18 هزار تومان در مهرماه، اختیار بانک مرکزی با نظر شورای هماهنگی سران سه قوه در بازار ارز بیشتر شد و بانک مرکزی تزریق ارز بیشتری انجام داد. همین مسئله قیمت ارز را کاهشی کرد.
وی با اشاره به اهداف بانک مرکزی برای دخالت در بازار ارز تصریح کرد: بانک مرکزی می‌خواهد با دخالت در بازار، نرخ ارز را پایین بیاورد و هدفش هم این است که نرخ ارز را در بازار با نرخ نیمایی یکی کند. از طرفی نرخ نیمایی را از حدود 7500 تومان به نزدیک 9000 تومان رسانده است، از آن طرف هم سعی کرده با تزریق بیشتر نرخ بازار آزاد را کم کند.
سرپرست اسبق وزارت اقتصاد گفت: با توجه به شرایط بازار آزاد که یک طرفش قاچاق هست، یک طرفش فرار سرمایه هست، یک طرفش دخالت بیگانگان برای خرید ارز و ضربه زدن به بازار ارز ما هست و همچنین نیازهای ارز مسافری هم در آن وجود دارد، نیازهای کاذبی در اقتصاد به دنبال آن به وجود می‌آید که به اقتصاد کشور تحمیل می شود. چون این نیازها به طور رسمی از بانک مرکزی تامین نمی‌شود، متقاضیان را به سمت بازار آزاد می‌کشاند.
صمصامی بیان کرد: همه اینها نیاز بازار را زیاد می‌کند و بانک مرکزی هم مجبور می‌شود برای رساندن نرخ بازار آزاد به نرخ نیمایی این نیازهای کاذب را هم تامین کند و این یعنی اتلاف منابع ارزی. این نوع اتلاف منابع ارزی قطعا نمی‌تواند ادامه پیدا کند. اگر صحبتهای آقای رئیس جمهور هم درست باشد که در مقطعی ذخایر ارزی اسکناس ما به صفر رسیده بود، می‌بینم که در این مدت گشایش آنچنانی صورت نگرفته است. تحریمها که بوده و شدت هم گرفته است. سیاستهای بانک مرکزی هم نتوانسته کاری کند که منابع ارزی بیشتری وارد کشور شود.
سخنان رئیس جمهور در مورد صفر بودن ذخایر ارزی کشور اشتباه بود
وی با انتقاد از سخنرانی دیروز رئیس جمهور خاطرنشان کرد: قطعا آقای رئیس جمهور نباید چنین حرفی را در شرایط موجود در مورد ذخایر ارزی می‌زد و این کار ایشان اشتباه بود.
این اقتصاددان راهکار خروج بازار ارز از وضعیت فعلی را تخصیص بهینه منابع ارزی دانست و گفت: بانک مرکزی با توجه به محدودیت ارزی که دارد نباید به بازار آزاد رسمیت دهد. بانک مرکزی در این شرایط باید ذخایر ارزی خود را برای تخصیص دادن اولویت بندی کند. صادر کننده باید ملزم شود که ارز خود را وارد مملکت کند.
بخشنامه‌های متناقض بانک مرکزی تضمین بازگشت ارز صادرکنندگان به کشور را از بین برد
صمصامی با انتقاد از سیاستهای ارزی بانک مرکزی در ماههای اخیر عنوان کرد: بانک مرکزی در مورد ورود ارز به کشور سیاستهای متناقصی را دنبال کرد، زیرا از یک طرف در یک زمانی اعلام می‌کند که همه صادر کنندگان غیر نفتی باید ارزشان را وارد کنند و یک سری جرایم و تنبیهاتی در این زمینه در نظر می‌گیرد.
وی افزود: بعد از مدتی بخشنامه‌ای می‌دهد که صادر کنندگانی که کمتر از یک میلیون دلار صادرات دارند لازم نیست ارز خود را وارد سامانه نیما کنند. اگر یک تا سه میلیون دلار صادرات دارند، باید 50 درصد ارز حاصل از صادراتشان را وارد سامانه نیما کنند. وقتی سیاستها آنقدر متناقص است دیگر هیچ تضمینی برای ورود ارز به کشور باقی نمی ماند.
سرسرست اسبق وزارت اقتصاد گفت: چرخشهایی که در سیاستهای ارزی بانک مرکزی ایجاد شده عملا موفقیتی را برای این نهاد ایجاد نکرده و این کاهش نرخ ارزی هم که اتفاق افتاد عمدتا به دلیل دخالت بانک مرکزی و تزریق ارز بوده که پیش بینی می‌کنم منابع زیادی را از این طریق هدر داده است. این نوع سیاست گذاری هم دوام نمی‌آورد و احتمالا بانک مرکزی مجبور خواهد شد سیاست خود را تغییر دهد.
احمدرضا آبی
